1Verba Ecclesiastæ, filii David, regis Jerusalem.
2Vanitas vanitatum, dixit Ecclesiastes;
vanitas vanitatum, et omnia vanitas.
3Quid habet amplius homo
de universo labore suo quo laborat sub sole?
4Generatio præterit, et generatio advenit;
terra autem in æternum stat.
5Oritur sol et occidit,
et ad locum suum revertitur;
ibique renascens,
6gyrat per meridiem, et flectitur ad aquilonem.
Lustrans universa in circuitu pergit spiritus,
et in circulos suos revertitur.
7Omnia flumina intrant in mare,
et mare non redundat;
ad locum unde exeunt flumina
revertuntur ut iterum fluant.
8Cunctæ res difficiles;
non potest eas homo explicare sermone.
Non saturatur oculus visu,
nec auris auditu impletur.
9Quid est quod fuit? Ipsum quod futurum est.
Quid est quod factum est? Ipsum quod faciendum est.
10Nihil sub sole novum,
nec valet quisquam dicere: Ecce hoc recens est:
jam enim præcessit in sæculis quæ fuerunt ante nos.
11Non est priorum memoria;
sed nec eorum quidem quæ postea futura sunt
erit recordatio apud eos qui futuri sunt in novissimo.
2Ego Ecclesiastes fui rex Israël in Jerusalem;
13et proposui in animo meo quærere et investigare sapienter
de omnibus quæ fiunt sub sole.
Hanc occupationem pessimam
dedit Deus filiis hominum, ut occuparentur in ea.
14Vidi cuncta quæ fiunt sub sole,
et ecce universa vanitas et afflictio spiritus.
15Perversi difficile corriguntur,
et stultorum infinitus est numerus.
16Locutus sum in corde meo, dicens:
Ecce magnus effectus sum, et præcessi omnes sapientia
qui fuerunt ante me in Jerusalem;
et mens mea contemplata est multa sapienter, et didici.
17Dedique cor meum ut scirem prudentiam atque doctrinam,
erroresque et stultitiam;
et agnovi quod in his quoque esset labor et afflictio spiritus:
18eo quod in multa sapientia multa sit indignatio;
et qui addit scientiam, addit et laborem.
1Dixi ego in corde meo: Vadam,
et affluam deliciis, et fruar bonis;
et vidi quod hoc quoque esset vanitas.
2Risum reputavi errorem,
et gaudio dixi: Quid frustra deciperis?
3Cogitavi in corde meo abstrahere a vino carnem meam,
ut animam meam transferrem ad sapientiam,
devitaremque stultitiam,
donec viderem quid esset utile filiis hominum,
quo facto opus est sub sole numero dierum vitæ suæ.
4Magnificavi opera mea,
ædificavi mihi domos,
et plantavi vineas;
5feci hortos et pomaria,
et consevi ea cuncti generis arboribus;
6et exstruxi mihi piscinas aquarum,
ut irrigarem silvam lignorum germinantium.
7Possedi servos et ancillas,
multamque familiam habui:
armenta quoque, et magnos ovium greges,
ultra omnes qui fuerunt ante me in Jerusalem;
8coacervavi mihi argentum et aurum,
et substantias regum ac provinciarum;
feci mihi cantores et cantatrices,
et delicias filiorum hominum,
scyphos, et urceos in ministerio ad vina fundenda;
9et supergressus sum opibus
omnes qui ante me fuerunt in Jerusalem:
sapientia quoque perseveravit mecum.
10Et omnia quæ desideraverunt oculi mei
non negavi eis,
nec prohibui cor meum quin omni voluptate frueretur,
et oblectaret se in his quæ præparaveram;
et hanc ratus sum partem meam si uterer labore meo.
11Cumque me convertissem ad universa opera quæ fecerant manus meæ,
et ad labores in quibus frustra sudaveram,
vidi in omnibus vanitatem et afflictionem animi,
et nihil permanere sub sole.
2Transivi ad contemplandam sapientiam,
erroresque, et stultitiam.
(Quid est, inquam, homo,
ut sequi possit regem, factorem suum? )
13Et vidi quod tantum præcederet sapientia stultitiam,
quantum differt lux a tenebris.
14Sapientis oculi in capite ejus;
stultus in tenebris ambulat:
et didici quod unus utriusque esset interitus.
15Et dixi in corde meo:
Si unus et stulti et meus occasus erit,
quid mihi prodest quod majorem sapientiæ dedi operam?
Locutusque cum mente mea,
animadverti quod hoc quoque esset vanitas.
16Non enim erit memoria sapientis similiter ut stulti in perpetuum,
et futura tempora oblivione cuncta pariter operient:
moritur doctus similiter ut indoctus.
17Et idcirco tæduit me vitæ meæ,
videntem mala universa esse sub sole,
et cuncta vanitatem et afflictionem spiritus.
8Rursus detestatus sum omnem industriam meam,
qua sub sole studiosissime laboravi,
habiturus hæredem post me,
19quem ignoro utrum sapiens an stultus futurus sit,
et dominabitur in laboribus meis,
quibus desudavi et sollicitus fui:
et est quidquam tam vanum?
20Unde cessavi,
renuntiavitque cor meum ultra laborare sub sole.
21Nam cum alius laboret in sapientia,
et doctrina, et sollicitudine,
homini otioso quæsita dimittit;
et hoc ergo vanitas et magnum malum.
22Quid enim proderit homini de universo labore suo,
et afflictione spiritus,
qua sub sole cruciatus est?
23Cuncti dies ejus doloribus et ærumnis pleni sunt,
nec per noctem mente requiescit.
Et hoc nonne vanitas est?
24Nonne melius est comedere et bibere,
et ostendere animæ suæ bona de laboribus suis?
et hoc de manu Dei est.
25Quis ita devorabit et deliciis affluet ut ego?
26Homini bono in conspectu suo
dedit Deus sapientiam, et scientiam, et lætitiam;
peccatori autem dedit afflictionem et curam superfluam,
ut addat, et congreget,
et tradat ei qui placuit Deo;
sed et hoc vanitas est, et cassa sollicitudo mentis.
1Omnia tempus habent,
et suis spatiis transeunt universa sub cælo.
2Tempus nascendi, et tempus moriendi;
tempus plantandi, et tempus evellendi quod plantatum est.
3Tempus occidendi, et tempus sanandi;
tempus destruendi, et tempus ædificandi.
4Tempus flendi, et tempus ridendi;
tempus plangendi, et tempus saltandi.
5Tempus spargendi lapides, et tempus colligendi,
tempus amplexandi, et tempus longe fieri ab amplexibus.
6Tempus acquirendi, et tempus perdendi;
tempus custodiendi, et tempus abjiciendi.
7Tempus scindendi, et tempus consuendi;
tempus tacendi, et tempus loquendi.
8Tempus dilectionis, et tempus odii;
tempus belli, et tempus pacis.
9Quid habet amplius homo de labore suo?
10Vidi afflictionem quam dedit Deus filiis hominum,
ut distendantur in ea.
11Cuncta fecit bona in tempore suo,
et mundum tradidit disputationi eorum,
ut non inveniat homo opus
quod operatus est Deus ab initio usque ad finem.
12Et cognovi quod non esset melius nisi lætari,
et facere bene in vita sua;
13omnis enim homo qui comedit et bibit,
et videt bonum de labore suo,
hoc donum Dei est.
14Didici quod omnia opera quæ fecit Deus perseverent in perpetuum;
non possumus eis quidquam addere, nec auferre,
quæ fecit Deus ut timeatur.
15Quod factum est, ipsum permanet;
quæ futura sunt jam fuerunt,
et Deus instaurat quod abiit.
6Vidi sub sole in loco judicii impietatem,
et in loco justitiæ iniquitatem:
17et dixi in corde meo:
Justum et impium judicabit Deus,
et tempus omnis rei tunc erit.
18Dixi in corde meo de filiis hominum,
ut probaret eos Deus,
et ostenderet similes esse bestiis.
19Idcirco unus interitus est hominis et jumentorum,
et æqua utriusque conditio.
Sicut moritur homo,
sic et illa moriuntur.
Similiter spirant omnia,
et nihil habet homo jumento amplius:
cuncta subjacent vanitati,
20et omnia pergunt ad unum locum.
De terra facta sunt,
et in terram pariter revertuntur.
21Quis novit si spiritus filiorum Adam ascendat sursum,
et si spiritus jumentorum descendat deorsum?
22Et deprehendi nihil esse melius
quam lætari hominem in opere suo,
et hanc esse partem illius.
Quis enim eum adducet ut post se futura cognoscat?
1Verti me ad alia, et vidi calumnias
quæ sub sole geruntur,
et lacrimas innocentium,
et neminem consolatorem,
nec posse resistere eorum violentiæ,
cunctorum auxilio destitutos,
2et laudavi magis mortuos quam viventes;
3et feliciorem utroque judicavi
qui necdum natus est,
nec vidit mala quæ sub sole fiunt.
4Rursum contemplatus sum omnes labores hominum,
et industrias animadverti patere invidiæ proximi;
et in hoc ergo vanitas et cura superflua est.
5Stultus complicat manus suas,
et comedit carnes suas, dicens:
6Melior est pugillus cum requie,
quam plena utraque manus cum labore et afflictione animi.
7Considerans, reperi et aliam vanitatem sub sole.
8Unus est, et secundum non habet,
non filium, non fratrem,
et tamen laborare non cessat,
nec satiantur oculi ejus divitiis;
nec recogitat, dicens:
Cui laboro, et fraudo animam meam bonis?
In hoc quoque vanitas est et afflictio pessima.
9Melius est ergo duos esse simul quam unum;
habent enim emolumentum societatis suæ.
10Si unus ceciderit, ab altero fulcietur.
Væ soli, quia cum ceciderit, non habet sublevantem se.
11Et si dormierint duo, fovebuntur mutuo;
unus quomodo calefiet?
12Et si quispiam prævaluerit contra unum,
duo resistunt ei;
funiculus triplex difficile rumpitur.
13Melior est puer pauper et sapiens,
rege sene et stulto,
qui nescit prævidere in posterum.
14Quod de carcere catenisque interdum quis egrediatur ad regnum;
et alius, natus in regno, inopia consumatur.
15Vidi cunctos viventes qui ambulant sub sole
cum adolescente secundo, qui consurget pro eo.
16Infinitus numerus est populi
omnium qui fuerunt ante eum,
et qui postea futuri sunt non lætabuntur in eo;
sed et hoc vanitas et afflictio spiritus.
7Custodi pedem tuum ingrediens domum Dei,
et appropinqua ut audias.
Multo enim melior est obedientia quam stultorum victimæ,
qui nesciunt quid faciunt mali.
1Ne temere quid loquaris,
neque cor tuum sit velox ad proferendum sermonem coram Deo.
Deus enim in cælo, et tu super terram;
idcirco sint pauci sermones tui.
2Multas curas sequuntur somnia,
et in multis sermonibus invenietur stultitia.
3Si quid vovisti Deo,
ne moreris reddere:
displicet enim ei infidelis et stulta promissio,
sed quodcumque voveris redde:
4multoque melius est non vovere,
quam post votum promissa non reddere.
5Ne dederis os tuum ut peccare facias carnem tuam,
neque dicas coram angelo:
Non est providentia:
ne forte iratus Deus contra sermones tuos
dissipet cuncta opera manuum tuarum.
6Ubi multa sunt somnia,
plurimæ sunt vanitates, et sermones innumeri;
tu vero Deum time.
7Si videris calumnias egenorum, et violenta judicia,
et subverti justitiam in provincia,
non mireris super hoc negotio:
quia excelso excelsior est alius,
et super hos quoque eminentiores sunt alii;
8et insuper universæ terræ rex imperat servienti.
9Avarus non implebitur pecunia,
et qui amat divitias fructum non capiet ex eis;
et hoc ergo vanitas.
10Ubi multæ sunt opes,
multi et qui comedunt eas.
Et quid prodest possessori,
nisi quod cernit divitias oculis suis?
11Dulcis est somnus operanti,
sive parum sive multum comedat;
saturitas autem divitis non sinit eum dormire.
2Est et alia infirmitas pessima quam vidi sub sole:
divitiæ conservatæ in malum domini sui.
13Pereunt enim in afflictione pessima:
generavit filium qui in summa egestate erit.
14Sicut egressus est nudus de utero matris suæ, sic revertetur,
et nihil auferet secum de labore suo.
15Miserabilis prorsus infirmitas:
quomodo venit, sic revertetur.
Quid ergo prodest ei quod laboravit in ventum?
16cunctis diebus vitæ suæ comedit in tenebris,
et in curis multis, et in ærumna atque tristitia.
7Hoc itaque visum est mihi bonum,
ut comedat quis et bibat,
et fruatur lætitia ex labore suo
quo laboravit ipse sub sole,
numero dierum vitæ suæ
quos dedit ei Deus;
et hæc est pars illius.
18Et omni homini cui dedit Deus divitias atque substantiam,
potestatemque ei tribuit ut comedat ex eis,
et fruatur parte sua, et lætetur de labore suo:
hoc est donum Dei.
19Non enim satis recordabitur dierum vitæ suæ,
eo quod Deus occupet deliciis cor ejus.
1Est et aliud malum quod vidi sub sole,
et quidem frequens apud homines:
2vir cui dedit Deus divitias,
et substantiam, et honorem,
et nihil deest animæ suæ ex omnibus quæ desiderat;
nec tribuit ei potestatem Deus ut comedat ex eo,
sed homo extraneus vorabit illud:
hoc vanitas et miseria magna est.
3Si genuerit quispiam centum liberos,
et vixerit multos annos,
et plures dies ætatis habuerit,
et anima illius non utatur bonis substantiæ suæ,
sepulturaque careat:
de hoc ergo pronuntio quod melior illo sit abortivus.
4Frustra enim venit,
et pergit ad tenebras,
et oblivione delebitur nomen ejus.
5Non vidit solem,
neque cognovit distantiam boni et mali.
6Etiam si duobus millibus annis vixerit,
et non fuerit perfruitus bonis,
nonne ad unum locum properant omnia?
7Omnis labor hominis in ore ejus;
sed anima ejus non implebitur.
8Quid habet amplius sapiens a stulto?
et quid pauper, nisi ut pergat illuc ubi est vita?
9Melius est videre quod cupias,
quam desiderare quod nescias.
Sed et hoc vanitas est, et præsumptio spiritus.
10Qui futurus est, jam vocatum est nomen ejus;
et scitur quod homo sit,
et non possit contra fortiorem se in judicio contendere.
11Verba sunt plurima,
multamque in disputando habentia vanitatem.
1Quid necesse est homini majora se quærere,
cum ignoret quid conducat sibi in vita sua,
numero dierum peregrinationis suæ,
et tempore quod velut umbra præterit?
aut quis ei poterit indicare
quod post eum futurum sub sole sit?
2Melius est nomen bonum quam unguenta pretiosa,
et dies mortis die nativitatis.
3Melius est ire ad domum luctus
quam ad domum convivii;
in illa enim finis cunctorum admonetur hominum,
et vivens cogitat quid futurum sit.
4Melior est ira risu,
quia per tristitiam vultus corrigitur animus delinquentis.
5Cor sapientium ubi tristitia est,
et cor stultorum ubi lætitia.
6Melius est a sapiente corripi,
quam stultorum adulatione decipi;
7quia sicut sonitus spinarum ardentium sub olla,
sic risus stulti.
Sed et hoc vanitas.
8Calumnia conturbat sapientem,
et perdet robur cordis illius.
9Melior est finis orationis quam principium.
Melior est patiens arrogante.
10Ne sis velox ad irascendum,
quia ira in sinu stulti requiescit.
11Ne dicas: Quid putas causæ est
quod priora tempora meliora fuere quam nunc sunt?
stulta enim est hujuscemodi interrogatio.
12Utilior est sapientia cum divitiis,
et magis prodest videntibus solem.
13Sicut enim protegit sapientia, sic protegit pecunia;
hoc autem plus habet eruditio et sapientia,
quod vitam tribuunt possessori suo.
14Considera opera Dei,
quod nemo possit corrigere quem ille despexerit.
15In die bona fruere bonis,
et malam diem præcave;
sicut enim hanc, sic et illam fecit Deus,
ut non inveniat homo contra eum justas querimonias.
16Hæc quoque vidi in diebus vanitatis meæ:
justus perit in justitia sua,
et impius multo vivit tempore in malitia sua.
17Noli esse justus multum,
neque plus sapias quam necesse est,
ne obstupescas.
18Ne impie agas multum,
et noli esse stultus,
ne moriaris in tempore non tuo.
19Bonum est te sustentare justum:
sed et ab illo ne subtrahas manum tuam;
quia qui timet Deum nihil negligit.
20Sapientia confortavit sapientem
super decem principes civitatis;
21non est enim homo justus in terra
qui faciat bonum et non peccet.
22Sed et cunctis sermonibus qui dicuntur
ne accomodes cor tuum,
ne forte audias servum tuum maledicentem tibi;
23scit enim conscientia tua
quia et tu crebro maledixisti aliis.
24Cuncta tentavi in sapientia.
Dixi: Sapiens efficiar:
et ipsa longius recessit a me,
25multo magis quam erat.
Et alta profunditas, quis inveniet eam?
6Lustravi universa animo meo,
ut scirem et considerarem,
et quærerem sapientiam, et rationem,
et ut cognoscerem impietatem stulti,
et errorem imprudentium:
27et inveni amariorem morte mulierem,
quæ laqueus venatorum est,
et sagena cor ejus;
vincula sunt manus illius.
Qui placet Deo effugiet illam;
qui autem peccator est capietur ab illa.
28Ecce hoc inveni, dixit Ecclesiastes,
unum et alterum ut invenirem rationem,
29quam adhuc quærit anima mea,
et non inveni.
Virum de mille unum reperi;
mulierem ex omnibus non inveni.
30Solummodo hoc inveni,
quod fecerit Deus hominem rectum,
et ipse se infinitis miscuerit quæstionibus.
Quis talis ut sapiens est?
et quis cognovit solutionem verbi?
1Sapientia hominis lucet in vultu ejus,
et potentissimus faciem illius commutabit.
2Ego os regis observo,
et præcepta juramenti Dei.
3Ne festines recedere a facie ejus,
neque permaneas in opere malo:
quia omne quod voluerit faciet.
4Et sermo illius potestate plenus est,
nec dicere ei quisquam potest: Quare ita facis?
5Qui custodit præceptum non experietur quidquam mali.
Tempus et responsionem cor sapientis intelligit.
6Omni negotio tempus est, et opportunitas:
et multa hominis afflictio,
7quia ignorat præterita,
et futura nullo scire potest nuntio.
8Non est in hominis potestate prohibere spiritum,
nec habet potestatem in die mortis:
nec sinitur quiescere ingruente bello,
neque salvabit impietas impium.
9Omnia hæc consideravi,
et dedi cor meum in cunctis operibus quæ fiunt sub sole.
Interdum dominatur homo homini in malum suum.
10Vidi impios sepultos,
qui etiam cum adhuc viverent
in loco sancto erant,
et laudabantur in civitate
quasi justorum operum.
Sed et hoc vanitas est.
11Etenim quia non profertur cito contra malos sententia,
absque timore ullo
filii hominum perpetrant mala.
12Attamen peccator ex eo quod centies facit malum,
et per patientiam sustentatur;
ego cognovi quod erit bonum timentibus Deum,
qui verentur faciem ejus.
13Non sit bonum impio,
nec prolongentur dies ejus,
sed quasi umbra transeant qui non timent faciem Domini.
14Est et alia vanitas quæ fit super terram:
sunt justi quibus mala proveniunt
quasi opera egerint impiorum:
et sunt impii qui ita securi sunt
quasi justorum facta habeant.
Sed et hoc vanissimum judico.
15Laudavi igitur lætitiam;
quod non esset homini bonum sub sole,
nisi quod comederet, et biberet, atque gauderet,
et hoc solum secum auferret de labore suo,
in diebus vitæ suæ quos dedit ei Deus sub sole.
16Et apposui cor meum ut scirem sapientiam,
et intelligerem distentionem quæ versatur in terra.
Est homo qui diebus et noctibus somnum non capit oculis.
17Et intellexi quod omnium operum Dei
nullam possit homo invenire rationem
eorum quæ fiunt sub sole;
et quanto plus laboraverit ad quærendum,
tanto minus inveniat:
etiam si dixerit sapiens se nosse, non poterit reperire.
1Omnia hæc tractavi in corde meo,
ut curiose intelligerem.
Sunt justi atque sapientes,
et opera eorum in manu Dei;
et tamen nescit homo utrum amore an odio dignus sit.
2Sed omnia in futurum servantur incerta,
eo quod universa æque eveniant justo et impio,
bono et malo, mundo et immundo,
immolanti victimas et sacrificia contemnenti.
Sicut bonus, sic et peccator;
ut perjurus, ita et ille qui verum dejerat.
3Hoc est pessimum inter omnia quæ sub sole fiunt:
quia eadem cunctis eveniunt.
Unde et corda filiorum hominum implentur malitia
et contemptu in vita sua,
et post hæc ad inferos deducentur.
4Nemo est qui semper vivat, et qui hujus rei habeat fiduciam;
melior est canis vivus leone mortuo.
5Viventes enim sciunt se esse morituros;
mortui vero nihil noverunt amplius,
nec habent ultra mercedem,
quia oblivioni tradita est memoria eorum.
6Amor quoque, et odium, et invidiæ simul perierunt;
nec habent partem in hoc sæculo,
et in opere quod sub sole geritur.
7Vade ergo, et comede in lætitia panem tuum,
et bibe cum gaudio vinum tuum,
quia Deo placent opera tua.
8Omni tempore sint vestimenta tua candida,
et oleum de capite tuo non deficiat.
9Perfruere vita cum uxore quam diligis,
cunctis diebus vitæ instabilitatis tuæ,
qui dati sunt tibi sub sole omni tempore vanitatis tuæ:
hæc est enim pars in vita
et in labore tuo quo laboras sub sole.
10Quodcumque facere potest manus tua,
instanter operare,
quia nec opus, nec ratio, nec sapientia, nec scientia
erunt apud inferos, quo tu properas.
1Verti me ad aliud, et vidi sub sole
nec velocium esse cursum,
nec fortium bellum,
nec sapientium panem,
nec doctorum divitias,
nec artificum gratiam;
sed tempus casumque in omnibus.
12Nescit homo finem suum;
sed sicut pisces capiuntur hamo,
et sicut aves laqueo comprehenduntur,
sic capiuntur homines in tempore malo,
cum eis extemplo supervenerit.
13Hanc quoque sub sole vidi sapientiam,
et probavi maximam:
14civitas parva, et pauci in ea viri;
venit contra eam rex magnus, et vallavit eam,
exstruxitque munitiones per gyrum, et perfecta est obsidio.
15Inventusque est in ea vir pauper et sapiens,
et liberavit urbem per sapientiam suam;
et nullus deinceps recordatus est hominis illius pauperis.
16Et dicebam ego meliorem esse sapientiam fortitudine.
Quomodo ergo sapientia pauperis contempta est,
et verba ejus non sunt audita?
17Verba sapientium audiuntur in silentio,
plus quam clamor principis inter stultos.
18Melior est sapientia quam arma bellica;
et qui in uno peccaverit, multa bona perdet.
1Muscæ morientes perdunt suavitatem unguenti.
Pretiosior est sapientia et gloria,
parva et ad tempus stultitia.
2Cor sapientis in dextera ejus,
et cor stulti in sinistra illius.
3Sed et in via stultus ambulans,
cum ipse insipiens sit,
omnes stultos æstimat.
4Si spiritus potestatem habentis ascenderit super te,
locum tuum ne demiseris,
quia curatio faciet cessare peccata maxima.
5Est malum quod vidi sub sole,
quasi per errorem egrediens a facie principis:
6positum stultum in dignitate sublimi,
et divites sedere deorsum.
7Vidi servos in equis,
et principes ambulantes super terram quasi servos.
8Qui fodit foveam incidet in eam,
et qui dissipat sepem mordebit eum coluber.
9Qui transfert lapides affligetur in eis,
et qui scindit ligna vulnerabitur ab eis.
10Si retusum fuerit ferrum,
et hoc non ut prius, sed hebetatum fuerit,
multo labore exacuetur,
et post industriam sequetur sapientia.
11Si mordeat serpens in silentio,
nihil eo minus habet qui occulte detrahit.
12Verba oris sapientis gratia,
et labia insipientis præcipitabunt eum;
13initium verborum ejus stultitia,
et novissimum oris illius error pessimus.
14Stultus verba multiplicat.
Ignorat homo quid ante se fuerit;
et quid post se futurum sit, quis ei poterit indicare?
15Labor stultorum affliget eos,
qui nesciunt in urbem pergere.
6Væ tibi, terra, cujus rex puer est,
et cujus principes mane comedunt.
17Beata terra cujus rex nobilis est,
et cujus principes vescuntur in tempore suo,
ad reficiendum, et non ad luxuriam.
18In pigritiis humiliabitur contignatio,
et in infirmitate manuum perstillabit domus.
19In risum faciunt panem et vinum
ut epulentur viventes;
et pecuniæ obediunt omnia.
20In cogitatione tua regi ne detrahas,
et in secreto cubiculi tui ne maledixeris diviti:
quia et aves cæli portabunt vocem tuam,
et qui habet pennas annuntiabit sententiam.
1Mitte panem tuum super transeuntes aquas,
quia post tempora multa invenies illum.
2Da partem septem necnon et octo,
quia ignoras quid futurum sit mali super terram.
3Si repletæ fuerint nubes,
imbrem super terram effundent.
Si ceciderit lignum ad austrum aut ad aquilonem,
in quocumque loco ceciderit, ibi erit.
4Qui observat ventum non seminat;
et qui considerat nubes numquam metet.
5Quomodo ignoras quæ sit via spiritus,
et qua ratione compingantur ossa in ventre prægnantis,
sic nescis opera Dei,
qui fabricator est omnium.
6Mane semina semen tuum,
et vespere ne cesset manus tua:
quia nescis quid magis oriatur, hoc aut illud;
et si utrumque simul, melius erit.
7Dulce lumen,
et delectabile est oculis videre solem.
8Si annis multis vixerit homo,
et in his omnibus lætatus fuerit,
meminisse debet tenebrosi temporis, et dierum multorum,
qui cum venerint, vanitatis arguentur præterita.
9Lætare ergo, juvenis, in adolescentia tua,
et in bono sit cor tuum in diebus juventutis tuæ:
et ambula in viis cordis tui,
et in intuitu oculorum tuorum,
et scito quod pro omnibus his adducet te Deus in judicium.
10Aufer iram a corde tuo,
et amove malitiam a carne tua:
adolescentia enim et voluptas vana sunt.
1Memento Creatoris tui in diebus juventutis tuæ,
antequam veniat tempus afflictionis,
et appropinquent anni de quibus dicas:
Non mihi placent;
2antequam tenebrescat sol, et lumen, et luna, et stellæ,
et revertantur nubes post pluviam;
3quando commovebuntur custodes domus,
et nutabunt viri fortissimi,
et otiosæ erunt molentes in minuto numero,
et tenebrescent videntes per foramina;
4et claudent ostia in platea,
in humilitate vocis molentis,
et consurgent ad vocem volucris,
et obsurdescent omnes filiæ carminis:
5excelsa quoque timebunt, et formidabunt in via.
Florebit amygdalus, impinguabitur locusta,
et dissipabitur capparis,
quoniam ibit homo in domum æternitatis suæ,
et circuibunt in platea plangentes.
6Antequam rumpatur funiculus argenteus,
et recurrat vitta aurea,
et conteratur hydria super fontem,
et confringatur rota super cisternam,
7et revertatur pulvis in terram suam unde erat,
et spiritus redeat ad Deum, qui dedit illum.
8Vanitas vanitatum, dixit Ecclesiastes,
et omnia vanitas.
9Cumque esset sapientissimus Ecclesiastes,
docuit populum, et enarravit quæ fecerat;
et investigans composuit parabolas multas.
10Quæsivit verba utilia,
et conscripsit sermones rectissimos ac veritate plenos.
11Verba sapientium sicut stimuli,
et quasi clavi in altum defixi,
quæ per magistrorum consilium data sunt a pastore uno.
12His amplius, fili mi, ne requiras.
Faciendi plures libros nullus est finis;
frequensque meditatio, carnis afflictio est.
13Finem loquendi pariter omnes audiamus.
Deum time, et mandata ejus observa:
hoc est enim omnis homo,
14et cuncta quæ fiunt adducet Deus in judicium
pro omni errato, sive bonum, sive malum illud sit.