I. in lucusta. II. in torpedine. III. in lolligine. IV. in sepiis. V. in polypo. VI. in ostreis. VII. omne genus conchyliorum. VIII. in echino. IX. in mitulis. X. in sarda cordula. XI. embractum Baianum.
LIB. IX. Thalassa E in indice, talassa EV hic | cap. II torpidine EV | VII conciliorum EV | IX metullis E, metulis V | XI balanum E |
See note at beginning of Bk. I.
XI. Ius in siluro, in palamyde et in thynno salsis. XII. Ius in mullo Taricho. XIII. Salsum sine salso. XIV. embractum Baianum.
(409) I. [IVS] IN LVCVSTA. 1. Ius in lucusta et capari: indura cepam pallachanam concisam. † eius piper, ligusticum, careum, cuminum, caryotam, mel, acetum, vinum, liquamen, oleum, defritum. hoc ius adicito sinapi in elixuris. IVS IN LOCVSTA EV cf. tit. ind. |
pallacanam sic EV, cf. p. 28, 28 |
eius EV, teres Gi; an facies ei ius? |
(410) 2 Lucustas assas sic facies: aperiuntur lucustae, ut adsolet, cum testa sua et infunditur eis piperatum, coriandratum, et sic in craticula assantur. cum siccaverint, adicies ius in craticula quotiens siccaverint quousque assantur bene, <et> inferes. {bis} graticula EV |
ius Gi, eis EV |
verba bene inferes in EV abierunt post 17 cuminato; suo loco restituit et et inseruit Hum |
(411) 3 Lucustam elixam cum cuminato: piper, ligusticum, petroselinum, mentam siccam, cuminum plusculum, mel, acetum, liquamen. si voles, folium et malabathrum addes. locusta elixa EV |
malabratum EV |
(412) 4 Aliter lucustam: isicia de cauda eius sic facies: folium noci † uvam prius demes et elixas deinde pulpam, concides, cum liquamine, pipere et ovis isicia formabis. lucusta (loc- E) EV |
esicia EV2, om. V1 |
folium noci uuam prius EV, folliclum [nocivam uvam] prius Sch, an follem nocivum prius? |
(413) 5 In lucusta elixa: piper, cuminum, rutam, mel, acetum, liquamen et oleum. ruta V, oleum V, uin{~u} (del. et oleum ss. E2) E cf. v. 25 |
(414) 6 Aliter in lucusta: piper, ligusticum, cuminum, mentam, rutam, nucleos, mel, acetum, liquamen et vinum. uinum V, oleum (del. et uinum ss. E2) E cf. v. 23 |
(415) II. IN TORPEDINE. 1. In torpedine: teritur piper, ruta, cepula arida. <addes> mel, liquamen, passum, vinum modice, olei boni guttas. cum bullire coeperit, amulo obligas.
IN V, om. E |
addes add. Gi |
(416) 2 In torpedine elixa: piper, ligusticum, petroselinum, mentam, origanum, ovi medium, mel, liquamen, passum, vinum, oleum. si voles, addes sinape, acetum. si calidum volueris, uvam passam addes.
(417) III. IN LOLLIGINE. 1. In lolligine in patina: teres piper, rutam, mel modicum, liquamen, caroenum, olei guttas.
2 In lolligine farsili: piper, ligusticum, coriandrum, apii semen, ovi vitellum, mel, acetum, liquamen, vinum et oleum. obligabis. farsile EV, item 13 |
coliandrum EV |
(418) IV. IN SEPIIS. 1. In sepia farsili: piper, ligusticum, apii semen, careum, mel, liquamen, vinum, condimenta coctiva. calefacies, et sic aperies sepiam et perfundes.
(419) 2 Sic farcies eam sepiam coctam: cerebella elixa enervata teres cum pipere, cui commisces ova cruda quod satis erit, piper integrum, isicia minuta, et sic consues et in bullientem ollam mittes ita ut coire impensa possit. farcies Tor, facies EV |
lixa EV |
enerulata EV |
quod V, {q/} E |
pipere EV |
sic consues Hum, sicco sues EV |
(420) 3 Sepias elixas ab aheno: in frigidam missas cum pipere, lasere, liquamine, nucleis. ova <addes>, et condies ut voles. aeno P, alieno EV cf. p. 14, 12 |
addes add. Gi |
(421) 4 Aliter sepias: piper, ligusticum, cuminum, coriandrum viride, mentam aridam, ovi vitellum, mel, liquamen, vinum, acetum et oleum modicum. et, ubi bullierit, amulo obligas.
(422) V. IN POLYPO. In polypo: pipere, liquamine, lasere. inferes.
(423) VI. IN OSTREIS. In ostreis: piper, ligusticum, ovi vitellum, acetum, liquamen, oleum et vinum. si volueris, et mel addes. et uinum om. E1, add. in marg. E1 an E2 |
(424) VII. IN OMNE GENVS CONCHYLIORVM. In omne genus conchyliorum: piper, ligusticum, petroselinum, mentam siccam, cuminum plusculum, mel, liquamen. si voles, folium et malabathrum addes. {bis} conciliorum EV |
(425) VIII. IN ECHINO. 1. In echino: accipies pultarium novum, oleum modicum, liquamen, vinum dulce, piper minutum. facies ut ferveat. cum ferbuerit, in singulos echinos mittes, agitabis, ter bulliat. cum coxeris, piper asperges et inferes.
echino bis E2V, enicho bis E1 item 5. 7. 10. 11 |
an coxerit? |
(426) 2 Aliter <in> echino: piper, cosium modice, mentam siccam, mulsum, liquamen, spicam Indicam et folium. in om. EV |
mulsum V, -am E |
liquamine EV |
(427) 3 Aliter <in> echino: lotum mittes in aqua calida, coques, levas, in patella compones, addes folium, piper, mel, liquamen, olei modice, ova, et sic obligas. in thermospodio coques, piper asperges et inferes. in P, om. EV |
echino V, enichum corr. in echinum E |
lotum Baseggio, colum EV, totum Hum, solum Tor |
termospodio E2V, -spodi E1 |
(428) 4 In echino salso: echinum salsum cum liquamine optimo, caroeno, pipere, temperabis et adpones. enicho et enichum E1 |
salso V, salsum E |
liquamen optimum EV |
(429) 5 Aliter: echinis salsis liquamen optimum admisces, et quasi recentes apparebunt, ita ut a balneo sumi possint. e{n.}{i.}chinis E |
salsis Sch, salis EV |
apparebunt E, aptabunt V |
(430) IX. IN MITVLIS. In mitulis: liquamen, porrum concisum, cuminum, passum, satureiam, vinum. mixtum facies aquatius et ibi mitulos coques. metulis bis EV | aquatius Hum, aquati ius EV |
mitulos sic EV |
(431) X. IN SARDA CORDVLA MVGILE. 1. In Sardis: Sardam farsilem sic facere oportet: Sarda exossatur, et teritur puleium, cuminum, piperis grana, menta, nuces, mel. impletur et consuitur. involvitur in charta et sic supra vaporem ignis in operculo componitur, conditur ex oleo, caroeno, allece. sardã exossatur EV |
et teritur EV, attorretur Sch |
pulpeium EV |
cuminum Hum, cum EV |
mentam EV |
allece Hum, allego EV |
(432) 2 Sarda ita fit: coquitur sarda et exossatur. teritur piper <cum> ligustico, thymo, origano, ruta, caryota, melle, et in vasculo ovis concisis ornatur impensa: vinum modice, acetum, defritum et oleum viride. piper cum Hum, pipere EV, piper ex Sch |
rutã careotã V |
concisis Sch, incisis EV cf. p. 72, 1 |
uiridem EV item p. 72, 18 |
(433) 3 Ius in Sarda: piper, origanum, mentam, cepam, aceti modicum et oleum.
(434) 4 Ius in Sarda: piper, ligusticum, mentam aridam, cepam coctam, mel, acetum, oleum. perfundes,
asperges ovis duris concisis.
(435) 5 Ius in cordula assa: piper, ligusticum, apii semen, mentam, rutam, caryotam, mel, acetum, vinum et oleum. convenit et in Sarda. in om. V |
se{~m} V, sepe E |
careotam V, caroetam E |
et in V, in E |
(437) 6 Ius in mugile salso: piper, ligusticum, cuminum, cepam, mentam, rutam, calvam, caryotam, mel, acetum, sinape et oleum. cepa (cep{.e} et a supra e E) menta ruta calua careotam EV |
(438) 7 Aliter ius in mugile salso: piper, origanum, erucam, mentam, rutam, calvam, caryotam, mel, oleum, acetum et sinape. origan{~u} V, -no E |
eruca EV |
ruta V |
calua EV |
(439) XI. IVS IN SILVRO, IN PELAMYDE ET IN THYNNO SALSIS: piper, ligusticum, cuminum, cepam, mentam, rutam, calvam, caryotam, mel, acetum, sinape, oleum. pelamide E, pelapide V |
tinno EV |
(440) XII. IVS IN MVLLO TARICHO: piper, rutam, cepam, dactylum, sinapi, trito commisces echino <et> oleo, et sic perfundes piscem frictum vel assatum. mulo tarico EV |
et oleo Sch, oleo EV |
(441) XIII. SALSVM SINE SALSO: 1. Iecur coques, teres, et mittes piper aut liquamen aut salem. addes oleum. iecur leporis aut haedi aut agni aut pulli; et, si volueris, in formella piscem formabis. oleum viride supra adicies. mittes ς, inities EV, inicies ς |
(442) 2 Aliter vice salsi: cuminum, piper, liquamen teres, et passum modice vel caroenum et nuces tritas plurimas misces et simul conteres et salsari defundes. oleum modice superstillabis et inferes. caroeni EV |
salsare defundes sic EV |
(443) 3 Aliter salsum sine salso: cumini tantum quantum quinque digitis tollis, piperis ad dimidium eius et unam spicam alei purgatam teres, liquamen superfundes, oleum modice superstillabis. hoc aegrum stomachum valde reficit et digestionem facit. sine Sch, in EV |
cuminum EV |
(444) XIV. EMBRACTVM BAIANVM. Embractum Baianum: ostreas minutas, sphondylos, urticas in caccabum mittes, nucleos tostos concisos, rutam, apium, piper, coriandrum, cuminum, passum, liquamen, caryotam, oleum. orticas EV |
careotam EV, caroenum Hum, cariotum Sch; cf. 10 1, 1 |

LIB. X. HALIEVS

I. in piscibus diversis. II. in murenam. III. in anguillam.
EXPLICIT APICI (-II E) TALASSALIBVS LIBER VIIII | INCIPIT EIVSDEM ALIE (-IAE V) VESLIBVS EV, in quo LIBVS bis male pro LIB. scriptum; Halieus E in indice librorum | cap. III anguilla E |
See note at beginning of Bk. I.
III. {ius in aliis piscibus}. IV. in anguillam.
(445) I. IN PISCIBVS. 1. Ius diabotanon in pisce frixo: piscem quemlibet curas, salsas, friges. teres piper, cuminum, coriandri semen, laseris radicem, origanum, rutam, fricabis, suffundes acetum, adicies caryotam, mel, defritum, oleum, liquamen, temperabis, refundes in caccabum, facies ut ferveat. cum ferbuerit, piscem frictum perfundes, piper asperges et inferes. salsas Gi, saluas EV, salias Hum |
(446) 2 Ius in pisce elixo: piper, ligusticum, cuminum, cepulam, origanum, nucleos, caryotam, mel, acetum, liquamen, sinapi, oleum modice. ius calidum. si velis, uvam passam.
(447) 3 Aliter in pisce elixo: teres piper, ligusticum, coriandrum viride, satureiam, cepam, ovorum vitella cocta, passum, acetum, oleum et liquamen. uiridem EV |
cocta EV, duo cocta P; cf. v. 31 |
(448) 4 <Aliter> ius in pisce elixo: piscem curabis diligenter, mittes in mortarium salem, coriandri semen, conteres bene, volves eum, adicies in patinam, cooperies, gypsabis, coques in furno. cum coctus fuerit, tolles, aceto acerrimo asperges et inferes. Aliter P, om. EV |
acerrimo EV, asperrimo P |
(449) 5 Aliter ius in pisce elixo: cum curaveris piscem, adicies in sartaginem <coriandri> semen, aquam, anethum viride et ipsum piscem. cum coctus fuerit, asperges aceto et inferes. coriandri semen Tor, sem (in V virgula supra m erasa) EV |
uiridem EV, item v. 26, 28, p. 74, 10 |
(450) 6 Ius Alexandrinum in pisce asso: piper, cepam siccam, ligusticum, cuminum, origanum, apii semen, pruna Damascena enucleata, mulsum, acetum, liquamen, defritum, oleum, et coques. mulsum Gi, cf. p. 74 l. 14 al., mittis E, mus V |
(451) 7 Aliter ius Alexandrinum in pisce asso: piper, ligusticum, coriandrum viride, uvam passam enucleatam, vinum, passum, liquamen, oleum, et coques. alexandrum E |
(452) 8 Aliter ius Alexandrinum in pisce asso: piper, ligusticum, coriandrum viride, cepam, Damascena enucleata, passum, liquamen, acetum, oleum, et coques.
(453) 9 Ius in gongro asso: piper, ligusticum, cuminum frictum, origanum, cepam siccam, ovorum vitella
cocta, vinum, mulsum, acetum, liquamen, defritum, et coques.
grongo assa EV |
(454) 10 Ius in cornutam: piper, ligusticum, origanum, cepam, uvam passam enucleatam, vinum, mel, acetum, liquamen, oleum, et coques. cornutam Hum, carnutam EV |
passam et nucleatam EV |
(455) 11 Ius in mullos assos: piper, ligusticum, rutam, mel, nucleos, acetum, vinum, liquamen, oleum modice. calefacies et perfundes.
(456) 12 Aliter ius in mullos assos: rutam, mentam, coriandrum, feniculum, omnia viridia, piper, ligusticum, mel, liquamen et oleum modice.
(457) 13 Ius in pelamyde assa: piper, ligusticum, origanum, coriandrum viride, cepam, uvam passam enucleatam, passum, acetum, liquamen, defritum, oleum, et coques. hoc ius convenit et in elixa. si vis, et mel addes. passam et nucleatam passam EV |
(458) 14 Ius in percam: piper, ligusticum, cuminum frictum, cepam, pruna Damascena enucleata, vinum, mulsum, acetum, oleum, defritum, et coques.
(459) 15 Ius in pisce rubellione: piper, ligusticum, careum, serpyllum, apii semen, cepam siccam, vinum, passum, acetum, liquamen, oleum. amulo obligas.
(460) II. <IN MVRENAM>. 1. Ius in murena assa: piper, ligusticum, satureiam, crocomagma, cepam, Damascena enucleata, vinum, mulsum, acetum, liquamen, defritum, oleum, et coques. IN MVRENAM om. EV |
morena EV item v. 22 (-as V) 25, 27, 30, 33 |
croco magna EV |
cepa EV |
et nucleata EV |
(461) 2 Aliter ius in murena assa: piper, ligusticum, pruna Damascena, vinum, mulsum, acetum, liquamen, defritum, oleum, et coques.
(462) 3 Aliter ius in murena assa: piper, ligusticum, nepetam montanam, coriandri semen, cepam, nucleos pineos, mel, acetum, liquamen, oleum, et coques. 10 2, 4 (463) post 10 3, 2 (466), habent ςα, post 10 2, 6 (465) PM |
(463) 4 Aliter ius in murena elixa: piper, ligusticum, anethum, apii semen, rhus Syriacum, caryotam, mel, acetum, liquamen, oleum, sinape, defritum. Aliter P, om. EV |
anethum Hum, acetum EV |
rus syriacum sic EV, item p. 76, 2 et 4 (sir- E) |
(464) 5 Aliter ius in murena elixa: piper, ligusticum, careum, apii semen, coriandrum, mentam aridam, nucleos pineos, rutam, mel, acetum, vinum, liquamen, oleum modice. calefacies et amulo obligas.
(465) 6 <Aliter> ius in murena elixa: piper, ligusticum, careum, cuminum, nucleos,
caryotam, sinape, mel, acetum, liquamen et oleum et defritum.
sinap{~e} V |
et oleum et sic EV |
(467) III. 1. Ius in lacertos elixos: piper, ligusticum, cuminum, rutam viridem, cepam, mel, acetum, liquamen, oleum modice. cum bullierit, amulo obligas.
(466) 2 Ius in pisce elixo: piper, ligusticum, petroselinum, origanum, cepam aridam, mel, acetum, liquamen, vinum, oleum modice. cum bullierit, amulo obligas. et in lance inferes. 10 3, 1 (467) post 10 3, 2 (466) + 10 2, 4 (463) habent ς (non MP) α |
(468) 3 Ius in pisce asso: piper, ligusticum, thymum, coriandrum viride, mel, acetum, liquamen, vinum, oleum, defritum. calefacies et 10 agitabis rutae surculo et obligabis amulo. uiridem EV |
agitabis P, zitabis EV |
(469) 4 Ius in thynno: piper, cuminum, thymum, coriandrum, cepam, uvam passum, acetum, mel, vinum, liquamen, oleum. calefacies; amulo obligabis. 10 3, 4 (469) in E locum habet ante 10 3, 3 (468), sed scripta est a manu E1 in loco adraso; ceterum ipsa E2 signis ordinem eum quem praestat V restituisse videtur |
obligabis E, -gas V |
(470) 5 Ius in thynno elixo: piper, ligusticum, thymum, condimenta moretaria, cepam, caryotam, mel, acetum, liquamen et oleum et sinape. mortaria (-ea E) EV |
cepa V |
et oleum et V, oleum E |
(471) 6 Ius in dentice asso: piper, ligusticum, coriandrum, mentam, rutam aridam, malum Cydorium coctum, mel, vinum, liquamen, oleum. calefacies, amulo obligabis. mel EV, uel ς |
(472) 7 In dentice elixo: piper, anethum, cuminum, thymum, mentam, rutam viridem mel, acetum, liquamen, vinum, oleum modice. calefacies et amulo obligabis.
(473) 8 Ius in pisce aurata: piper, ligusticum, careum, origanum, rutae bacam, mentam, myrtae bacam, ovi vitellum, mel, acetum, oleum, vinum, liquamen. calefacies et sic uteris. bacã ouitell{~u} V |
(474) 9 Ius in pisce aurata assa: piper, coriandrum, mentam aridam, apii semen, cepam, uvam passam, mel, acetum, vinum, liquamen et oleum. apii E, api V hoc solo loco |
(475) 10 Ius in scorpione elixo: piper, careum, petroselinum, caryotam, mel, acetum, liquamen, sinape, oleum, defritum.
(476) 11 In pisce oenogarum: teres piper, rutam, mel commisces, passum, liquamen, caroenum, et igni mollissimo calefacies. ruta V |
signi EV |
12 <Aliter> in pisce oenogarum: ut supra facies. cum bullierit, amulo obligabis. Aliter add. Tor |
obligabis V-, gas E |
(477) IV. <IN ANGVILLAM.> 1. Ius in anguillam: piper, ligusticum, apii semen, anethum, rhus Syriacum, caryotam, mel, acetum, liquamen, oleum, sinape et defritum.
IN ANGVILLAM om. EV anguilla EV |
(478) 2 <Aliter> ius in anguillam: piper, ligusticum, rhus Syriacum, mentam siccam, rutae bacas, ovorum vitella cocta, mulsum, acetum, liquamen, oleum. coques. Aliter om. EV |
EXPLICIT FELICITER AMEN E, EXPLICIT LIBER X V |


(A p. 196) APICI EXCERPTA A VINIDARIO VIRO INLVSTRI

EXCERPTA tit. in A. abiit post v. 9 sisama | IN{L/}UT A
Breuis pimentorum que in domo esse debeant ut condimentis nihil desit: crocu, piper, zingiber, lasar, foliu, baca murre, costu, cariofilu, spica indica, addena, cardamomu, spica nardi. accipe pigmentorum i. specierum |
debuit baca mirte |
i. caerefolium vel chaerephyllon |
addena ignota |
De seminibus hoc: papaber, semen rude, baca rute, baca lauri, semen aneti, semen api, semen feniculi, semen ligustici, semem eruce, semen coriandri, cuminu, anesu, petrosilenu, careu, sisama. i. semen rutae |
De siccis hoc: lasaris radices, menta, nepeta, saluia, cupressu, origan{~u}, zyniperum, c{e,}pa gentima, bacas timmi, coriandrum, piretru, citri, fastinaca, c{e,}pa ascalonia, radices iunci, anet, puleiu, ciperum, aliu, ospera, samsucu, innula, silpi{~u}, cardamom{~u}. i. iuniperum |
gentima interpretabatur getia vel gethya Salmasius |
i. pastinaca |
ascolonia corr. in -cal- A1 |
i. osprea |
De liquorib. hoc: mel, defritu, carinu, apiperiu, passu. apiperiu videtur esse piperatum |
De nucleis hoc: nuces maiores, nuclos pineos, acmidula, aballana. amygdala, Abellanae |
De pomis siccis hoc: damascena, datilos, uba passa, granata. H{e,}c omnia in loco sicco pone, ne odorem et uirtutem perdant. uba ex uua fecit A1 |


Brevis cybor{~u}.
I. caccabina minore
II. caccabina fusile
III. ofellas garatas
IV. ofellas assas
<V.> aliter ofellas
VI. ofellas graton
VII. pisces scorpiones rapulatus
VIII. pisces frixos cuiuscumq. generis
IX. item pisces frixos
X. pisces assos
XI. pisces inotogonon
XII. sardas
XIII. item pisces inotogonon
XIV. mullos anetatos
XV. aliter mullos
XVI. murenas et anguillas
XVII. lucustas et isquillas
XVIII. pisces elixos
XIX. patinas oborum
XX. porcello coriandratu
XXI. porcello in oc cuctu
XXII. porcello eo iure
XXIII. porcello tymmo crapsu
XXIV. porcellu exozome
XXV. porcellu lasaratu
XXVI. porcello fuscellu
XXVII. agnu simplice
XXVIII. h{e,}du lasaratu
XXIX. turdos apontomenus
XXX. turtures
XXXI. ius in perdices


(119) I. Caccabinam minorem: olera diversa elixa compone et pullinam inter se, si volueris, condis liquamine et oleo, et bulliat. teres piper modicum et folium et cum tritura conmisces ovum et tribulas.
(2) Alias: tritura, unde perfundes caccabinam: teres ergo folium quantum conpetat cum caerefolii una et quarta parte de lauri baca et medium caulis elixi et folia coriandri et solves de iuscello eius et vaporabis in cinere calido et adorna. ante quam fundas in vasculo, perfundis conditum et sic ponis.
Cacabina A |
interse A, intersere Sch (cf. interponere p. 22, 20. 23, 2); at inter se vulgariter est inter ea scil. holera |
conpedat A |
cerifolio uno A |
una scil. parte |
medium 'i. dimidium' Sch |
uaborabis A |
adorna Sch, adora A |
m finalem male omissam in his excerptis non adnoto, neque alia mere orthographica
(120) II. Caccabinam fusilem: malvas, porros, betas sive cauliculos elixatos, turdos atque isicia de pullo, copadia porcina sive pullina et cetera quae in praesenti habere poteris, conpones variatim. teres piper, ligusticum cum vini veteris pondo duo, liquaminis pondo I, mellis pondo I, olei aliquantum. gustata, item permixta et temperata mittis in patinam et fac ut modice ferveat. et cum coquitur, adicies lactis sextarium unum, ova dissoluta cum lacte perfundes, patinam, mox constrinxerit, inferes. coliclos A |
esicia de pullo Ihm, esiciate pullu A; cf. p. 13, 26. 14, 1-2 |
lycisticum A |
liquamen et mel A |
pd. duo, deinde bis {p/} A |
item Vo, id A, id est Sch |
temperatam A |
lacte 'ss' uno A |
(270) III. Ofellas garatas: ponis ofellas in sartagine, adicis liquaminis libram unam, olei similiter, mellis aliquantum et sic frigis. adices liquamen A |
(270) IV. Ofellas assas: exbromabis diligenter et in sartagine mittes. friges oenogaro. postea simul cum ipso oenogaro inferes et piper aspargis. mittis A |
inogaru bis A |
ipsu A |
(270) V. Aliter ofellas: [si] in liquamine frigantur et calidae melle unguantur et sic inferantur. si del. Sch |
(270) VI. Ofellas garatas: lasar, zingiber, cardamomum et unum acetabulum liquaminis misces cum his omnibus tritis et ibi ofellas coques. garaton hic et graton in indice A, lasaratas Sch |
uno acitabulo liq. A |
(153) VII. Pisces scorpiones rapulatos: coquis in liquamine
et oleo et cum mediaverit coctura, tolles. rapas elixas madidas et minutissime concisas manibus depressabis, ut umorem non habeant, et cum pisce obligas, et bulliat cum oleo abunde. et, iam bullivit, teres cuminum, lauri bacam dimidiam, addes propter colorem crocum. amulabis de oryza propter spissitudinem. superfundes et tunc inferes. addes modicum acetum.
mediauerint (-it Ihm) coctura A, in mediam venerint cocturam Sch ex p. 65, 17 |
oridia A |
(154) VIII. Pisces frixos cuiuscumque generis sic facies: teres piper, coriandri semen, lasaris radices, origanum, rutam, caryotam, suffundes acetum, oleum, liquamen, adicis defritum. haec omnia temperabis et in caccabulo mittis et ferveat. cum calefeceris, eodem pisces superfundes. asparso pipere inferes. adices A |
eosdem A |
piper et A |
(155) IX. Item pisces frixos sic facies: teres piper, ligusticum, bacam lauri, coriandrum, mel, liquamen, vinum, passo vel caroeno temperas. coques igni lento, amulo oryzae obligas et inferes. melliq; uinu passu uel carenu A |
lentu et orizie A |
(156) X. Pisces assos: teres piper, ligusticum, satureiam, cepam siccam, suffundes acetum, adicies caryotam, anethum, ovorum vitella, mel, acetum, liquamen, oleum, defritum. haec omnia in uno mixta perfundes. ligisticum saturegia cipam A |
(157) XI. Pisces oenoteganon: friges pisces, teres piper, ligusticum, rutam, condimenta viridia, cepam siccam. adicis oleum, <vinum>, liquamen et inferes. oenoteganon Ihm, inotocano hic et inotogonon in indice A, cf. v. 28 |
adices oleo A |
vinum om. A cf. v. 30 |
(158) XII. Sardas sic facies: teres piper, ligustici semen, origanum, cepam siccam, ovorum coctorum vitella, acetum, oleum. haec in unum temperas et perfundes. cottor(um) A |
(159) XIII. Pisces oenoteganon: a crudo pisces quos volueris lavas, conponis in patinam, mittis oleum, liquamen, vinum, fasciculos porri et coriandri, coquitur. teres piper, origanum, ligusticum et fasciculos quos elixasti, teres et suffundes inpensam de patina. facis ut obliget. cum bene tenuerit, pipere asparso inferes. oenoteganon Ihm, inotogono hic et inotogonon in indice A, cf. v. 22 |
inpesa A |
obliget ultimum paginae verbum in A, obligetur EV p. 29, 12, at cf. p. 24, 14 |
piper asparso inferebis A
(160) XIV. Mullos anethatos sic facies: rades pisces, lavabis, in patinam conpones, adicies oleum, liquamen, vinum, fasciculos porri et coriandri, mittes ut coquatur. adicies piper in mortario, fricabis, adicies oleum et partem aceti, vino passo temperabis. traicies in caccabo, pones ut ferveat. amulo obligabis et patinam piscium perfundis. insuper piper aspargis.
frecabis A |
in cabo ponis A |
amolo A | |
(161) XV. Aliter mullos: radis, lavas, conponis in patinam. adicis oleum, liquamen, vinum, in coctura fasciculum porri et coriandri, inponis ut coquatur. teres piper, ligusticum, origanum, adicies de iure suo [hoc de patella], vino passo temperas, mittis in caccabo, ponis ut ferveat, amulo obligabis et patellam postea perfundes, piper asparges et inferes. rades A |
patinim (i altera in loco adraso) A |
adices oleo liq; uinu A |
fasculum A |
hec (sic A) de patella ut glossema del. Sch |
aspargis et inferis A |
(162) XVI. Murenam aut anguillas vel mullos sic facies: purgabis, conpones in patinam diligenter. adicies in mortario piper, ligusticum, origanum, mentam, cepam aridam, infundes vini acetabulum, liquaminis dimidium, mellis tertiam partem, modice defritum ad cocleare. debent autem hoc iure cooperiri, ut super cocturam supersit aliquid iuris. anguilas A |
conponis A |
legisticum A |
effundes A, et fundes Sch, item v. 23 |
vini acetabulum Sch, uinu acetabuli A |
ad clucliare A i. adhibito cocleari |
cooperiri Sch, coperi A |
cotturã supersit (i ex e) A |
(163) XVII. Locustam <et scillam>: teres piper, ligusticum, api semen, infundes acetum, liquamen, ovorum vitella et mixta in unum perfundes et inferes. Locusta hic, at Lucustas et isquillas (i. scillas) in indice A |
lique ouorã A |
perfundis A |
(164) XVIII. In piscibus elixis: teres piper, ligusticum, api semen, origanum, suffundes acetum, adicies nucleos pineos, caryotae quod satis sit, mel, acetum, liquamen, sinape. temperabis et uteris. elexis A |
appi A |
pineus cariota A |
liq; sinapem A |
(165) XIX. Patinam solearum ex ovis: radis, purgas, conponis in patinam, adicies liquamen, oleum, vinum, fasciculum porri et coriandri semen, mittis ut coquatur. teres
piper modicum, origanum, suffundis ius <de> suo sibi, adicies iuri decem cruda ova, dissolves et in unum corpus facies. traicies in patinam super soleas. ad ignem lentum pones ut decoquat, et cum duxerit, piper adspargis.
soliarum A cf. p. 29, 13 |
rades A ius de Sch, iux A |
dissoluis A |
solias A |
(388) XX. Porcellum coriandratum: assas porcellum diligenter, facies moretarium sic, in quod teres piper, anethum, origanum, coriandrum viride, admisces mel, vinum, liquamen, oleum, acetum, defritum. haec omnia calefacta perfundes et asparges uvam passam, nucleos pineos et cepam concisam et sic inferes. moretarium et quod Vo, mortarium et quo A |
acetum Sch, anet{~u} A |
aspargis A |
(389) XXI. Porcellum aenococtum: porcellum accipies, ornabis, coque in oleo et liquamine. cum coquitur, adicies in mortario piper, rutam, bacam lauri, liquamen, passum sive caroenum, vinum vetus, simul omnia teres, temperas et traicies in patinam aheneam. mittis eum.
(390) (XXII) porcellum eo iure percoque, cum autem levas, amulo obligabis et sic in vas transferes et inferes.
Porcello uno cocto (in oc cuctu ind.) A |
quoq; A |
uino A |
heneã A |
eo hic et in indice A, ex suo Ihm, qui dubitabat an §22 cum §21 in unum praeceptum iungenda sit, id quod mihi certum est |
(391) XXIII. Porcellum thymo sparsum: porcellum lactentem pridie occisum elixas sale et anetho et in aqua frigida adsidue intingis, ut candorem habeat. deinde condimenta viridia, thymum, puleium modicum, ova dura, cepam concisam minutatim, ea omnia superspargis et condis liquaminis hemina una, olei pondo uno, passi pondo uno, et sic ministras. timo crapsum (sparsum Sch.) hic, tymmo crapsu in indice A cf. p. 68, 20 |
anetu A |
timm{~u} polleium A |
ciba concisa minuta A |
liquamen emina (em- ex im-) A |
passo A |
(392) XXIV. Porcellum oxyzomum: porcellum accuratum ornabis et mittes in iuscellum sic conditum: adicies in mortario piperis grana L, mellis quantum conpetat, cepas siccas III, coriandri viridis sive sicci modicum, liquaminis heminam, olei sextarium I, aquae heminam I, simul temperas in caccabulo. mittis in eo porcellum. dum bullire coeperit, saepius agitabis, ut spissum fiat. si aliquid minus
iuris facere coeperit, tunc adicies heminam unam aquae. sic percoque et sic porcellum inferes.
Porcello exodiom{~u} et Porcellu exozome in indice A |
mittis et condito aicies A |
piper A |
quan conpedat A |
liq; emina A |
·S· I aq; emina A |
(393) XXV. Porcellum lasaratum: teres in mortario piper, ligusticum, careum, misces cuminum paululum, lasar vivum, lasaris radicem, suffundis acetum, addis nucleos pineos, caryotam, mel, acetum, liquamen, sinape factum. oleo omnia temperas et perfundis. lasaris radicem ut glossema del. Sch. |
(394) XXVI. Porcellum iuscellatum: mittis in mortario piper, ligusticum aut anethum, coriandrum, rutam, bacam lauri, fricabis, suffundes liquamen, porrum, passi sive mellis modicum, vinum modicum, olei aliquantum. cum coxeris, amulo obligabis. iuscellatu hic, iuscellu in indice A |
anetum Sch, anes{~u} A |
suffundis A |
porro A |
oblicauis A |
(370) XXVII. Agnum simplicem: de agno decoriato facies copadiola, lavabis diligenter, mittes in caccabo. adicies oleum, liquamen, vinum, porrum, coriandrum cultro concisum. cum bullire coeperit, saepius agitabis et inferes. cupadiola A |
(371) XXVIII. Haedum lasaratum: haedi intestina bene purgata imples pipere, liquamine, lasare, oleo et intra haedum mittes et bene consues et cum haedo simul coquuntur. et cum decoxerit, adicies in mortario rutam, bacam lauri et levatum haedum atque exsucatum ipso iure perfundis et sic ponis. intestinas et purgatas A |
piper liquamen lasar ole{~u} A, corr. Brandt. |
lebato {e,}di adq. exugato A, cf. Ihm |
(255) XXIX. Turdos hapantamynos: teres piper, lasar, bacam lauri, admisces cumino garum et sic turdum per guttur imples et filo ligabis. et facies ei impensam, in qua decoquatur, quae habeat oleum, sales, aquam, anethum et capita porrorum. hapantamynos Vo, apantomoenos hic et apontomenos in indice A, intellego hapantamunos qui omnia vitia stomachi abarcet (cf. Marcell. med. 20, 26) |
turdo per guttor A |
impesa A |
decocantur A |
(256) XXX. Turtures: aperies, ornabis diligenter, teres piper, lasar, liquamen modicum, infundis ipsas turtures ut conbibant sibi, ei sic assas. ipsas sic A |
siui A, cf. Ihm |
(257) XXXI. Ius in perdices: teres in mortario piper, apium, mentam et rutam, suffundis acetum, addis caryotam, mel, acetum, liquamen, oleum. simul coques et inferes. apio A |

Expli(cit) breuis ciborum.


APPENDICVLA

OPSARTYTICON GRAECORVM FRAGMENTA

1. Athenaeus XII 516c prôtoi de Ludoi kai tên karukên exeuron, peri hês tês skeuasias hoi ta Opsartutika sunthentes heirêkasin, Glaukos te ho Lokros (PW VII 1421 n. 41) kai Mithaikos kai Dionusios (PW V 977 n. 133) Hêrakleidai (PW VIII 496 n. 58. 59) te duo genos Surakosioi kai Agis (Oder PW I 822 n. 10) kai Epainetos (PW V 2672 n. 9) [kai Dionusios], eti te Hêgêsippos (PW VII 2611 n. 5) kai Erasistratos (PW VI 333-350 n. 2) kai Euthudêmos (PW VI 1505 n. 15) kai Kritôn, pros toutois de Stephanos, Archutas (PW II 602 n. 5. 6) [Akestios], Akesias (PW I 1163 n. 1), Dioklês (PW V 802 n. 53), Philistiôn; tosoutous gar oida grapsantas Opsartutika.

2. Ath. XIV 662c aoidimôn d' opsartutôn onomata katalegei Batôn en Euergetais (Com. III p. 327 Kock) houtôs

eu g', ô Sibunê, tas nuktas ou katheudomen
oud' anagegrammeth', alla kaietai luchnos
kai biblion <en> tais chersi, kai phrontizomen
ti Sophôn kataleloip' ê ti Sêmônaktidês
ho Chios ê Tundarichos
[-kos trad.] ho Sikuônios
ê Zôpurinos.

cf. coquorum catalogum apud Euphronem com. frg. 1, 5-9 (Kock III p. 317): Agis Rhodius, Nereus Chius, Chariades Atheniensis, Lamprias, Apthonetus, Euthynus 11, 1: Soterides; Sosipatrem com. fr. 1, 11. 19 (Kock III p. 314) al. Geoponica 20, 6.

3. Anaxippos com. fr. 1, 1 (III p. 296 Kock):

Sophôn Acharnan kai Rhodios Damoxenos
egenonth' heautôn summathêtai tês technês;
edidaske d' autous Sikeliôtês Labdakos.

4. Pollux onom. VI 70 p. 245 Bekker polla d' an eiê tôn peri tên hêduntikên skeuasian exeurein ek tôn opsopoiikôn sungrammatôn Pantoleontos kai Mithaikou kai Zôpurinou kai Sophônos kai Hêgêsippou kai Paxamou (cf. Athen. IX 376d) kai Epainetou sunarithmoito d' an toutois Hêrakleidês te ho Surakousios kai Tundarichos ho Sikuônios kai Simônaktidês ho Chios kai Glaukos ho Lokros, opsopoiêtikês pragmateias sophistai.

5. Suidas Paxamos... Opsartutika kata stoicheion.

6. Ath. VII p. 325f.: Mithaikos d' en Opsartutikô 'tainian' phêsin 'ekkoilixas, tan kephalan apotamôn, apoplunas kai tamôn temachea katachei turon kai elaion.' —7. Ath. II 58b: Epainetos de kai Hêrakleidês ho Surakousios en Opsartutikô tôn ôôn phasi (phêsi trad.) prôteuein ta tôn taôn; meth' ha einai ta chênalôpekeia; trita katalegontes (-gei E, non C) ta ornitheia. —8. Ath. III 88c to d' entos tês pinês Epainetos en <Ops>artutikô kaleisthai phêsi mêkôna. —9. Ath. VII 294d Epainetos d' en Opsartutikô epinôtidea kalei (scil. galeon), cheirona d' einai ton kentrinên kai dusôdê; gnôrizesthai d' ek tou pros tê prôtê lophia echein kentron tôn homoeidôn ouk echontôn; oute de stear oute pimelên echein tous ichthus toutous dia to chondrôdeis einai.

10. Ath. VII 297c mnêmoneuei d' autou (scil. tou gnapheôs piscis) kai Epainetos en Opsartutikô. —11. Ath. VII 304d Epainetos d' en Opsartutikois koruphainan auton (scil. ton hippouron) phêsin onomazesthai. —12. Ath. VII 305e tou de kaprou piscis mnêmoneuei kai Dôriôn kai Epainetos. —13. Ath. VII 312b esti de leukosarkos (scil. ho leiobatos piscis), hôs Epainetos en Opsartutikô. —14. Ath. VII 313b Epainetos d' en Opsartutikô phêsi; 'smarida, hên enioi kalousi kunos eunai'. —15. Ath. IX 371e Epainetos d' en Opsartutikô ta kephalôta herbas kaleisthai phêsi gêphullidas. —16. Ath. IX 387d Artemidôros de ho Aristophaneios en tais epigraphomenais Opsartutikais glôssais kai Pamphilos ho Alexandreus en tois peri onomatôn kai glôssôn Epaineton paratithetai legonta en tô Opsartutikô hoti ho phasianos ornis taturas kaleitai.

—17. Ath. IX 395f hoi kaloumenoi parastatai, hôn mnêmoneuei Epainetos en Opsartutikô. —18. Ath. XIV p. 662d Epainetos d' en Opsartutikô legei tauta; 'muma de pantos hiereiou, kai ornithos de chrê poiein ta hapala tôn kreôn mikra suntemonta kai ta splanchna kai to enteron kai to haima diathrupsanta kai artusanta oxei, turô optô, silphiô, kuminô, thumô chlôrô kai xêrô, thumbra, koriannô chlôrô te kai xêrô kai gêtiô kai krommuô katharô pephôsmenô ê mêkôni kai staphidi ê meliti kai rhoas oxeias kokkois. einai de soi to auto [muma] kai opson.' —19. Ath. VII 324a esti de to huposphagma hôs Erasistratos phêsin en Opsartutikô, hupotrimma. graphei de houtôs, h'uposphagma d' einai kreasin optois ek tou haimatos tetaragmenou meliti, turô, hali, kuminô, silphiô, oxei hephthois'. kai Glaukos d' ho Lokros en Opsartutikô houtôs graphei; h'uposphagma d' haima hephthon kai silphion kai hepsêma ê meli kai oxos kai gala kai turos kai phulla euôdê tetmêmena.' —20. Ath. IX 369b tên de rhaphun Glaukos en tô Opsartutikô dia tou P psilôs kalei rhapun. —21. Ath. XIV 661e kai hoi ta Opsartutika de sungrapsantes Hêrakleidês te kai Glaukos ho Lokros ouch harmottein phasi '<douloisi> tên mageirikên, all' oude tois tuchousi tôn eleutherôn.' —22. Ath. III 105e kolubdainan piscem d' eirêken Epicharmos... hôs d' ho Hêrakleidês en Opsartutikô, tên karida. —23. Ath. III 114a pothen humin <an eiê> eidenai hoti kai 'kuboi', ouch hous aei metacheirizesthe (-zesthai trad.), artoi eisi tetragônoi, hêdusmenoi annêthô kai turô kai elaiô, hôs phêsin Hêrakleidês en Opsartutikô? —24. Ath. VII 328d diapherei de tês chalkidos ho chalkeus piscis, hou mnêmoneuei Hêrakleidês en Opsartutikô. —25. Ath. XII 516d ginesthai d' auton (scil. ton kandaulon placentam Lydiam) phêsin ho Tarantinos Hêgêsippos ex hephthou kreôs kai knêstou artou kai Phrugiou turou anêthou te kai zômou pionos. —26. Ath. VII 308e Euthudêmos d' en tô peri tarichôn ton korakinon piscem phêsin hupo pollôn saperdên prosagoreuesthai; homoiôs d' eirêke kai Hêrakleôn ho Ephesios (PW VIII 514 n. 6), eti de Philotimos (nisi legendum Phul-) en Opsartutikô. hoti de kai platista[ti]kos kaleitai ho saperdês, kathaper kai ho korakinos, Parmenôn phêsin ho Rhodios en prôtô mageirikês didaskalias. —27. Ath. VII 326f kai Dionusios d' en Opsartutikô tês huainês mnêmoneuei.

28. Ath. XIV 643e oida de kai Kallimachon en tô tôn pantodapôn sungrammatôn pinaki anagrapsanta plakountopoiika sungrammata Aigimiou (PW I 964 n. 3) kai Hêgêsippou kai Mêtrobiou, eti de Phaitou (Phaistou Meineke) —nominantur: Harpokratiôn ho Mendêsios (PW VII 2416 n. 8) en tô peri plakountôn Ath. XIV 648b cum praecepto. —Iatroklês (PW IX 801 n. 3) en Artopoiikô Ath. VII 326e. XIV 646a en tô peri plakountôn. 646b fragmentum. 646f. 647b fragmentum. —Philistiôn ho Lokros Ath. III 115d tôn chondritôn (artôn) tous semidalitas pros ischun phêsi mallon pephukenai; meth' hous tous chondritas tithêsin, eita tous aleuritas. —Chrusippos ho Tuaneus (PW III 2511 n. 21) Ath. III 113a-d artopoiikon fragmentum longum. en tô artokopikô Ath. XIV 647c-648a fragmentum longum cum praeceptis variis.

29. Euthudêmos ho Athênaios en tô peri lachanôn Ath. II 58f. III 74b. IX 369e Eudêmos trad. fragmentum. 371a Eudêmos trad. —en tô peri tarichôn Ath. III 116a fragmentum cum versibus (Hesiodi?). 118b. VII 307b. 308c. 315f. 328d. —Schol. in Nicandri Ther. 585 p. 46 Schneider (boupleurou) mnêmoneuei .... kai Epainetos en tô peri lachanôn.

30. Geoponica ed. Beckh 18, 21 p. 499 Melkês skeuasia suntomos; Paxamou (potius ex georgicis quam ex opsartyticis, modo verum sit nomen). hê kaloumenê melkê autoschedios kai kalliôn estai ei kerameois angeiois kainois oxos embalês drimu kai epithês auta thermospodia ê puri malthakô, toutestin ep' anthrakian; kai ean oligon anazesê to oxos, hina mê apo tôn skeuariôn anapothê, helkusas apo tês anthrakias, eis ta auta skeuaria bale gala kai thes auta eis kibôtarion ê armarion ê entha akinêton menei; kai tê husteraia hexeis pollô kallious melkas tôn pollê technê kataskeuazomenôn ta mentoi skeuaria meta prôtên ê deuteran chrêsin allasse. cf. Columella 12, 8 Apic. 7, 1 (308).

31. Ath. XIV 663d ho Artemidôros en tais Opsartutikais glôssais tên mattuên apophainei koinon einai pantôn onoma tôn polutelôn edesmatôn (hêdus- trad.), graphôn houtôs; 'esti tis (eitis tês trad.) ornithos mattuês. esphachthô men dia tou stomatos eis tên kephalên. estô de heôlos kathaper ho perdix. ean de thelês, hôs echei autois pterois ean tetilmenên.' eita ton tropon ektheis tês artuseôs kai tês hepsêseôs epipherei euthus. 'kai nomada pacheian hepse kai neossous tôn êdê kokkuzontôn, ean thelês para poton chrêsthai. eit' exelôn ta lachana eis trublion kai tês ornithos tôn kreôn epitheis paratithei; tou therous anti tou oxous tês omphakos embalôn eis ton zômon hôs echei tous botrus; epeidan de hephthê genêtai, exele meta tou botrudiou pro tou to gigarton exapheinai. eith' houtôs to laganon katathrupte. houtos <ho> mattuês en tois hêdistois.'

32. Pollux Onom. VI 57 p. 242 Bekker to de thrion hôde eskeuazon; stear hueion hephthon meta galaktos mignu chondrô pachei, sumphurasas d' auta turô chlôrô kai lekithois ôôn kai egkephalois. peribalôn sukês phullô euôdei, zômô ornitheiô ê erepheiô enepse, epeita exelôn kai to phullon aphelôn embale eis angeion gemon melitos xeontos, kai to men onoma tô edesmati prosethêke to phullon. hê de meixis panta ex isou dechetai, tôn de lekithôn pleon, hoti pêgnuousi kai sunistasin.—33. Schol. Aristoph. eq. 954 p. 66 Dindorf: thrion: chondros ê oruza hepsetai ê semidalis arkountôs. eita epicheitai to hudôr kai phura kai to hêpsêmenon meta hapalou turou kai ôôn oligôn. eita perilambanetai phullois sukinois holon kai perieileitai kannabô ê papurô ê linô kai kathietai eis zômon kreôn hêpsêmenôn achri tou labein hikanên hepsêsin. eita exairetai kai tôn phullôn periairethentôn eis lopada nean zeontos melitos emballetai kai hepsetai. strephomenon de, hotan ikanôs echê kai xanthon genêtai. exairethen paratithetai melitos perichuthentos ê apo tou hephthou ê apo tou allou. thrion de kaleitai apo tôn phullôn tês sukês. hatina houtô kaleitai. duo similia praecepta, alterum Didymi, leguntur in scholiis ibidem I p. 608 Dindorf.

34. Papyrus Heidelberg (inv. 1701 a. b. c) ed. Fr. Bilabel Sitz.-Ber. Heid. Akad. philos.-hist. Kl. 1919 Abh. 23

Line numbers in this transcription refer to the papyrus, and are unchanged from the original text.

A. pagina anterior

Col. ς <... ......>ô; enioi de tê<......>
<t>reibousin alla<..... .........>
.klên kai ômê ê<........ hôs->
au>tôs zennuou<si kai ta alla>
po>iousin hôs pro<keitai.




5
apparatus: non do nisi maxime necessaria. supplementa sunt Bil(abelii) nisi contra dixero. hic illic exempli causa alia adscripsi cum consilio
ς 1 elai>ô vel kai chr>ô Bil. | tê<kousi kai? | 2 alla <te kai? an alla<ssontes? alla<ntas? | 3 prima deest, sequitur u an k, in fine ê, vix n kot>ulên? | 4 hôs au>tôs Bil., an arkoun>tôs?
{7} Zômos ichthuos; ei<s thuias embale>
chondron. kori. pr<ason...........>
krommia, anêthon <........ ... ô->
kimon, annêson le<pton ........ . >
hepse ep' anthrakôn k{a.}<i katabre->
chôn hudati. oinô, garô, <oxei summe->
meigmenois; hotan heps<ethê kai mel->
lês airein, epipasse piper <lei-
on; met' oxous dreimeôs ka<thist-
asin oligon sumpesein, ei<ta me-
t<ai>rousin apo tou puros; hoi d<e ox-
ous epicheantes panta heps<ousi
prosupostrôsantes ta ch<lô-
ra kai ta alla po{i.}<o>usin hôs p<ro-
keitai.




10




15




20
6 explevi | 12 <mel>lês Boll | 13 airein levare potius quam hairein <op>on Bil. | 14 explevi; ka<i e>ôsi Bil., cf. Chrysipp. Ath. 647e sumpesein easas | sumpessein mavult Bil. | 16 <me>tairousin levant ab igne Vollmer, têrousin pap., têrousin 'behüten sie vor' Bil.
{7} Krea tareichêra ê pernôn te<ma-
chê
; krea homoiôs ôma; ta m<en ta-
reichêra prozennuousin hi<na e-
xalmisê monon; eita pant<a eis
lopada; oinou merê {-d}, gluke<ôs
merê {-b}, oxous meros {-a}, kori xê<ron,
thumon, annêson, marathon; phru-
xon, panta ex archês homo<u e>piba-
lôn. hepsei; mesazousin epi<ba>lôn
meli kai kumeinon leio<n, al>loi
kai piper, kai balo<n>tes ei<s ang>ei-
on thermon ton zômon e<pib>al-
lousin psômous psoi<ôn kai> ar-
tôn thermôn.




25




30
{7} Laganophakê: lagan<on opto>n ka-
lôs [m]en zômô kreôn <or>nei-
thôn katathrube, hepse; ê e<n oi>nô,
hudati, annêsô, kumein<ô lei>ois
anêthon xêron, kume<inon>, chô-
ris de hepse phakên; kromm<ua tr>ipson
35




40
33 psoi<tou kai Bil. | 35 lagan<on phakô>n Bil. | 36 men <en> Bil. | 38 lei>ois vel hephth>ois, Vollmer, subaudi hepse
Col. η <........ ku>m<ei>non, oxos, elai-
<on..........>a chlôra, hudôr; eita
<........ he>phtha kalôs ampho-
<tera....... k>ai elaion chr<ê>ston
<...........> ep' anthrakôn ea
<zesai panta> heôs sumpiê.




5
<{7} ...........ph>akous meta chlôrôn
<..........>hotan hepsethê, bale
<.......... an>nêson, krommu-
<a.........>{i.}a, halas ê garon ek



10
η 6 explevi ex. gr.
<..........>u; hotan hepse<thê>, ta
<.... .... k>atathrub<e.....>u

kai au<t... ...>n

versus 15-25 toti perierunt

<..... ......e>laiô kai o-
<xei.......blas>ta ampelôn ea
eis ph<ô>s genesthai, plunas. xusas
sinapi, meli, eit' embamma.
26
{7} Hêpar kalon: temôn anapoiei me-
t' elaiou hali, kori, thumô, opô, oxei;
eis obeliskon; opta thermon kai
chrô.
30
{7} Psoas kai ta sarkôdê: logisti ana-
poiêsas < e>n hali, kori, opô opta
heôs monon sumpiê; estô de soi
en kuthra zômos thermos; oxos. e-
laion ana meros {-a}, oinou gluke-
ôs ana merê {-b}, halos brachu; an ze-
sê, bale oreiganou korumbous. ka-

35




40
30 paragraphos {7} errore praefixa est versui 29 | tituli patinarum v. 30 et 34 extra structuram grammaticam ut passim apud Apicium | 35 poiêsasanali pap., corr. Bil.
Col. θ taspasas t<......... . .  .>
embalôn <.............. ...>
autôn.
{7} Hêpar kalon: t<emôn....... meli->
kraton zen<nu................ a->
postrangiz<.. .. ............ me->
liti kalô ka<................>
nô embamma <...............>
garon, oino<n ...............>
ea; alloi lep<t..............>
<k>nêkon.

5




10
{7} Athêra...{n.}

in reliquis versibus non servata sunt nisi brevia principia, in his duo initia praeceptorum v. 30 Eis ps<oas? et v. 38
Eis p<ernan? scilicet zômos, ius in...

θ 11 unêkon pap., corr. Bil. | 12 athêra cf. Photius p. 39, 16-19. 41, 16-19 Reitzenstein et Thes. l. L. s. v.

B. pagina posterior, non eiusdem cuius fuit A libri.

Col. ε <..panta b>alôn eis mega batanion
<thes eis to>{n.} kleiba<n>on; ean mesasê.
<ton zômon> apochaie kai ta krea dae.
<.... ...>e<s> kuthran. epibalôn eleo<n>
<. . ..>bale anôthen eis ton klei-
<banon; e>an hepsethê, oxos meta tôn
<arômat>ôn tôn prokeimenôn
<....... epich>ei hala oligon; hotan eis
<.. ..... >n hugron metathês kai <b>a-
<lôn....t>a krea kai eis tetrême-
<non pith>on kai halôn bôlou ou
<........>tôs hina to apo tôn kre-
<ôn .... >{n.} kai ta alla homoiôs; henioi
<.. ..  > meikron pro tou hoxous
<.... to >kreas.




5




10




15
B ε 1 ta krea b>alôn Bil. | 3 <ton garon> Bil. | 5 anôthen l. denuo Bil. | 9 <trublio>n Boll | 10 <b>a<llousi t>a Bil. | 11 explevit Boll | bôlou an kôlou pap. | 14 <d' eleon> Bil.
<{7} . ... . >selinou sperma, gar<o>n; ean
<........   ...>un <e>xairei
<. ......... ..>on, kumeinon.
<{7} ... ......>s, kori xêron, kuminon
<.........>kori xêron. annêthou (diploun)
<....... g>aron; ean hepsethê, piper
<........ e>leon, oinon, desmon or{e.}<i-
<ganou. s>koridion, hepsema.


20
<{7} .... ...e>leon, ligustikon, des<m...>
<.............>{e.} akorion chl<ôron.
<............d>esmidion o{i.}<nag-

25
20 in fine nota quaedam insolita, diploun interpretatur Bil. | 23 <s>koridion i. skordion
Col. ς ras. akorion, karo<n, o>xos.
{7} akorion xêron. s<el>ino<u> sperma.
oxos eis thuias; ana poiê<s>on; kai
opon oligo<n> kai g<l>ukun meta tou
oxous; oligon aphes eph' hôras duo,
eita eis kuthran; garon kalon ton
autarkê; eis kleibanon; ean hepse-
thê, piper. |
Ligustikon. kumeinon, oinou diplou(n).
garou haploun, spoudaia amphotera;
ean hepsethê, piper. opon. kori xêron;
auto monon phruss<e>ta<i>. |
{T.}{r.}{i.}{p.}{t.}{o.}{n.} .... pl..bani turan alê-

a.. an.ua




5




10
ς 2 hic ut 9 (13?) ε 16. 19. 24 titulus omissus, sunt iura | 10 spoudaia bene curata

extant praeterea versuum 19-26 aliquot verba finalia et columnae ζ aliquot principia, in his vocabulum eimiephthô<n> i. hêmi-

35. addo fragmenta praeceptorum latinorum nuper a Bilabelio ex papyro Heidelberg (inv. n. 1001ab) cum photographis edita quamquam ad rei rusticae potius quam coquinariae librum pertinere videntur. papyrus sat bonae aetatis, apices haud rari, semper recte positi, litteratura uncialis

fragmentum a





5  
. . . . . . . . . . . . . . <adip>{e.}m . . . . . . . .
mitt>e in vini sextári(um) <au>t Albáni aut Pra<etut-
iani odoráti. deinde cum lique facta erit ade<ps,
percolato in irin et ita cocito. signum aut<em
erit hoc verum coctum <e>sse simul quam < . . .
lis erit iris et adeps guttás ostendat . < . . . . .
tollito vás aéneum et pónito in aquá fr<igida
pe>r quadriduum, iis autem diebus macera<to
. . {c.}{c.}{s.} {n.} . . {a.}{e.} in vino Albáno habito a . . e . . . .

fragmentum b






5  
. . . . . . . . . . . . .
. . . pondo sextantem
. . . drachm . I ob . ul
. . . aniem. Hyginus
. . . {m.}iicuius li{b.}e<t . .
cal>amisco . . . . . . .
. . . . . dio{r.} . . . . . . . .
. . . . . ab áreant
. . . . . . > . . . albo.
. . . . . . . . . . . . .
am iaciunt in sol{e.}<m
súcum uvae acerba<e
deinde reliqua et . .
nul spisso n . . . . . .
rito o{b.}e . . . . . . . . .
intro su< . .   . . . di-
ebus ír<in . . . . . . . .
eudde alio . m . . . .




NOMINA PROPRIA

I. HOMINVM

Apicianus:
conchicla
5 4, 2
ius 6 8 8 7, 6
minutal 4 3, 3
ofellae 7 4, 2
patina 4 2, 14
sala cattabia 4 1, 2
Celsinianus porcellus 8 7, 12
Commodiana conchicla 5 4, 4
Flac(c)ianus porcellus 8 7, 8
Frontinianus porcellus 8 7, 10
Frontonianus pullus 6 9, 12
Iulianae pultes 5 1, 1
Lucretiana patella 4 2, 25
Matianus:
mala 4 3, 4
minutal 4 3, 4
Passenianus lepus 8 8, 7
Tarpeianus haedus sive agnus 8 6, 9 8 8, 12
Terentinus (a Terentio aliquo an a Tarento?):
isicium 4 3, 2
ius 4 2, 13
minutal 4 3, 2
impensa 8 1, 10 (recent- trad.).
impensa 8 7, 1
Traianus (trag- trad.) porcellus 8 7, 16
pullus Vardanus (an Varcianus?) 6 9, 11
uvam passam Varianum (? farinam trad.) 3 11, 1
[Varronis betaccos 3 2, 4 Varro 7 14, 3] fragmenta ex satura Menippea peri edesmatôn
[qui Veneris ostium (i. cunnum) quaerunt fragmentum comici apud Varronem 7 14, 3]
[Vinidarius exc. tit.]
Vitellianus:
pisa 5 3, 5
pisa sive faba 5 3, 9
porcellus 8 7, 7

II. GEOGRAPHICA

Abellana:
concisas nuces auellanas tostas 7 13, 4
aballana Exc. ind. p. 77, 17
Aethiopicum cuminum 1 18 3 18, 3
musteos Afros 7 13, 2
cucurbitas more Alexandrino 3 4, 3
panis -us 4 1, 3
ius -um in pisce asso 10 1, 6. 10 1, 7. 10 1, 8
cepas siccas Ascalonias 4 2, 24
cepam -am (-colin- V) aridam 4 3, 6
c{e,}pa -a Exc. ind.
fabaciae Baianae 5 6, 4
embractum -um 9, 14
conditum Camerinum 1 2
Caricae ficus 2 2, 8 7 9, 1. 2 7 10
hysopum Creticum 1 13
Cumana lanx 4 2, 11 5 4, 2 (bis)
munda <5 4, 3> 5 4, 4 6 9, 2. 5 7 13, 7
mala Cydonea (ut diu serventur) 1 12, 3 4 2, 37 8 5, 2
coctum 10 3, 6
patina de -is 4 2, 37
sine vitio 1 12, 3
(cid- codd. praeter 4 2, 37)
defrutum de coctomiis (sic EV) 2 2, 8
laser Cyrenaicum 1 16, 1 7 1, 1
cir-
Damascena pruna 4 5, 1 pruna [uel]
-a enucleata 6 2, 2 (8 6, 10 10 1, 6. 8. 14 10 2, 1) 6 5, 1
-a[s] 7 6, 6
-a macerata 8 2, 8 (8 4, 1) 8 8, 13
pruna -a 10 2, 2
sil (silfi trad.) Gallicum 1 20, 1
quod Graeci dicunt *cnecon 1 11, 1
faenum -um 5 7
sales Hammoni<a>ci fricti 1 13
(amm- codd.)
oleum Hispanum 1 4; 6 9, 15
(spano trad.)
porcellus Hortolanus (si a regione quadam est appellatus) 8 7, 14 bis
pisa Indica 5 3, 3
spica- a 1 16, 2 6 5, 4 9 8, 2 Exc. ind.
oleum Liburnicum 1 4 bis
cuminum Libycum 1 18 3 18, 3
Lucanicae bis 2 4 5 3, 2. 8 5 4, 6
-arum confectio 2 4
-ia trad. 4 2, 13
-as breves concidis 4 5, 1
concisas 5 3, 2 5 4, 2 8 7, 14
pullus Numidicus 6 9, 4
ofellae Ostienses 7 4, 1
cepa Pallac(h)ana (si a regione est appellata) 4 2, 25 9 1, 1
haedus sive agnus Parthicus (past- trad.) 8 6, 10
laser -um 1 16, 1 3 13, 1 7 1, 1. 3
pullus -us 6 9, 2
duracina Persica ut diu durent 1 12, 11
-a duriora 4 2, 34
patina de -is 4 2, 34
uvam passam Phariam (? farinam trad.) 3 11, 1
fasiani adipes recentes 2 2, 1
isicia de -o 2 2, 6
oenogaro -i 2 5, 4
panis Picentinus 4 1, 2
apsinthium Ponticum 1 2
-a nux 6 5, 2. 3 8 1, 8
apsinthium Romanum bis 1 2
caricarum defritum, quod Romani 'colorem' vocant 2 2, 8
Sarda ter 9 10, 1. 2. 3. 4. 5
-a ita fit 9 10, 2
-a farsilis 9 10, 1
cuminum Syriacum 1 18 3 18, 3
rhus -um 10 2, 4 10 4, 1. 2
Thebaica palma 1 2
caseus Vestinus 4 1, 2

indices ampliores paratos habebamus, temporum barbaries vetuit imprimi. addimus maxime necessaria de nominum technicorum orthographia (cf. Sitz.-Ber. p. 36ss.) in apparatu passim praetermissa cum consilio et vocabula quaedam rara vel dubia

acetabulum neutrum ter 8 7, 17
masc. ter 6 9, 3
aenococtus porcellus 8 7, 11. 16 Exc. 21;
-um ter 5 1, 2;
oen- vel un- vel in- trad.
anetum semper sine h
apantomoenos v. hap-
tisana barrica 4 4, 2 ignota;
adde Thesauro
? calamintha 3 4, 8 (caromemta trad.)
calyculi boletorum 7 15, 5 (calic- trad.)
ius in cappari cancro 9 1, 1
cf. cammarus 2 1, 1. 3
cap[r]onum 4 3, 3
in cap[s]o 6 9, 14
[car(a)uita 5 3, 1]
cariofilu Exc. ind., erit cariophyllon; adde Thesauro
caroenum 10es in codd., carenum fere 30es -on- 2 1, 7 2 2, 1 in V1, -in- Exc. ind.
? caromenta v. calamintha
caryota, plerumque careota trad.; cariota bis in EV et quater in Exc., quater in E, semel in V; caroeta 7 14, 3 in EV, binis locis in E aut V; careta 8 2, 7 in EV
? sala cattabia 4 1, 1. 2. 3 v. Thes. s.v. cottabius
cauliculus sic E bis, plerumque col- vel cul- in codd., etiam coliclus
cepula (-ulla 6es) 11es
c(h)araxo 9, 1 in c(h)araxo 6 5, 2
cneci flos neutrum 6 5, 2 7 6, 10 8 1, 4 (eneci vel -chi codd.); nechon 1 11, 1 corrige Thesaurum
coagulum 7 13, 5 8 6, 11 quag-
cocleare (-rem 3 18, 3 semel EV) 2 2, 5 3 18, 3 bis 4 2, 25; clocl- 3 18, 3 bis et 4 2, 25 V; clucliare Exc. 16
caricarum defrutum quod Romani 'colorem' vocant 2 2, 8 adde Thesauro III p. 1714, 76
colyphium 4 4, 1 bis; 5 5, 1 bis (coloef-, colef-, coleu-, coloed- codd.)
conchicla 6es, in codd. semper conci-
conc(h)iclaris caccabus 5 4, 5
adde Thesauro
conchylia 1 15, 1 9 7 (concil- trad.)
cordyla (-ul- trad.) 9 10, 5
cotonia v. Cydonea
a crudo 4 2, 27 8 6, 3 Exc. 13
cuminum scriptum cim- hic illic, cym- 1 15, 1 in E
cyathus: semper ciatus in EV
dactilus semper (fere 20es)
decarno 7 10
decorio Exc. 27
defritum passim, defretum 3 4, 1 4 2, 25 in EV, defrictum quater in V
depello 2 2, 10 6 5, 3
depilo 6 3, 2
ius diabotanon 10 1, 1 adde Thesauro
embamma 3 18, 1 8 2, 7
embractum 9 14 cf. 8 6, 1
enervo 9es: -io in EV 7 7, 1 9 4, 2
exbromo 2 2, 9 6 2, 3 Exc. 4 Anthim. 3
exentero (semper ext- in EV) 2 1, 7 6 7 7 5, 3 8 1, 3 8 7, 1. 5
? faseoli faratarii 8 6, 1
fungi farnei 7 15, 1. 2. 3
ficedula (-tula trad.) 4 2, 5 bis 14 bis 8 7, 14
[funguli] v. sphondylus
cepa gentima Exc. ind.
gigeria pullorum 4 2, 21 (ciz- trad.) 5 3, 8 (giz- trad.) 4 5, 1 (la E, gingibera V)
ingiber v. zing-
gonger 10 1, 9 (grongo EV)
turdus hapantamynos (apantomoenos cod.) Exc. 29 adde Thesauro Graeco
helenium 1 4 (ell- EV), inlunium 1 11, 3?)
hemina: semper em- in EV
isicium passim, praevalet in EV scriptio es-, item in isiciolum isiciatus
iuniperus 8 4, 2 zyn- Exc. ind.
ius saepissime, iux Exc. 19
lac saepe, nom. lacte 8 6, 6 acc. in -em 4 2, 13 in EV
ut laxamentum habeat 6 9, 10. 14 7 7, 1 cf. 4 5, 1
ligusticum passim; scriptum lib- in EV 1 21; 4 2, 27
legist- Exc. 16,
ligist- Exc. 8es,
lygist- 2
lio (ter ligo trad.) 4 4, 1 5 1, 1 ter. 4 5 3, 2. 5 bis 5 5, 1
lucusta plerumque loc- in EV
malabathrum (-trum EV, -bra- tum 9 1, 3) 1 15, 1 1 16, 2 9 1, 3 9 7
? haedus sive agnus [mammotestus] 8 6, 6
mel passim, acc. melle in EV 5 2, 3 5 3, 5 8 4, 2
melca 7 13, 9
conditum melizomum 1 1, 2
menta semper sine h in EV
minuta pars 4 4, 2 5 5, 2
mitulus (met- EV) 9 9 bis
moretaria (mort- V) 1 21 6 4, 2 10 3, 5 (mort- EV) Exc. 20 mort-
murena plerumque mor- in EV
? baca murre Exc. ind. an myrthae?
nechon v. cneci flos
oenococtus v. aenoctus
oenoteganon (in- cod.) Exc. 11. 13
omentum scriptum augmentum 3 20, 7 7 3, 2
oryza: orizae 2 2, 8;
oridia 2 2, 9 Exc. 7
orizie Exc. 9
ospreon tit. lib. V, ospera Exc. ind.
ovifer m. 8 4, 1. 3
oxyporium (ex- EV) 3 18, 2. -rum 1 18
oxyzomus 6 9, 3 Exc. 24 exodi-
pecioli 1 12, 4
petroselinum scriptum passim silenum in EV
phoenicopteros (fen- EV) 6 4, 1 6 6, 1
piciri picitus 1 12, 1 1 9, 2 1 12, 7
pisa, hic illic pisum in EV
ius in platone 8 2, 2
pyrethrum scriptum pyret-, pireth-, piret- 2 2, 2 4 5, 1 7 5, 2. 4 8 6, 11 Exc. ind.
r(h)us Syriacum 10 2, 4 10 4, 1. 2
salsus i. piscis salsatus 3 20, 4 4 2, 21. 22. 23. 24. 25 bis 5 8, 2 8 7, 16 9 13, 1. 2. 3
scilla bis 2 1, 3 (isc V), isquillas Exc. 17
sil (silfi EV) 1 20, 1 3 5
silphium (silf- semper EV) 7 4, 1 7 6, 1 7 7 silpi{~u} Exc. ind.,
plerumque
silfi, quod hic illic potest esse genetivus
sinape passum, saepe sen- in EV,
abl. in -i saepe, in -e 6 9, 8 7 2, 2 8 1, 2 8 8, 13
acc. in -i 1 12, 9 8 5, 4 9 1, 1 10 1, 2
sphondyli (plerumque sfon- vel fon- in EV), -i [vel fondili] 3 20, 1,
-is [sive fondilis] 5 2, 1,
nusquam legitur funguli
ova spongia (sf- V sfh- E) 7 13, 8
surclo (-ulo 8 7, 5 8 8, 8) 4 5, 3 7 2, 1 7 4, 1. 2 bis 7 7, 1 8 6, 11 8 7, 5 8 8, 8. 9
tamni (-nni EV) 4 2, 7
terebinthi (terendi EV) 1 2