LXIX
Noli admirari, quare tibi femina nulla,
Rufe, uelit tenerum supposuisse femur,
non si illam rarae labefactes munere uestis
aut perluciduli deliciis lapidis.
5laedit te quaedam mala fabula, qua tibi fertur
ualle sub alarum trux habitare caper.
hunc metuunt omnes: neque mirum: nam mala ualde est
bestia, nec quicum bella puella cubet.
quare aut crudelem nasorum interfice pestem,
10LXIX IN RVF(F)VM Ω: spatium unius uersus in O: totum carmen om. D
2 rufe Ven: ruffe GORCAha 3 nos illa mare Ω: corr. Ald. I Orientius Common. I. 557, 8 ed. Bellanger Quo tibi perlucens habitus qui tegmine raro Offerat ignotis membra tegenda oculis?
4 pro luciduli (-oli Laur. 33.12) RVenB Laurentiani 5 qua ADG: quae uel que ORVenCha
8 nec qui cum Ba: nec cui cum GORVen h: nec cum qua (qua om. C) AC et Santenianus
10 fugiant a
LXX
Nulli se dicit mulier mea nubere malle
quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat.
LXX cum LXIX continuatur in codicibus, nullo spatio relicto
1 male OLa1
2 iuppiter R: iupiter GOVenCAha 4 in uino Blaydes
LXXI
Si quoi, Virro, bono sacer introsum obstitit hircus,
aut si quam merito tarda podagra secat,
aemulus iste tuus, qui uestrum exercet amorem,
mirifice est a te nactus utrumque malum.
5LXXI cum LXX continuant codices, nullo spatio relicto
1 Si qua (quo Laur. 33.12, qua al. quo R) uiro bono sacrorum (sacratorum O) obstitit (obstit D ei R m. pr.) hircus codd.: si quoi Virro Parthenius: si quoi iure Palladius sacer introsum scripsi: sacer alarum Calp. 1481 Si quoi iure Bonae sacratorum o. h. Froehlich: Si quoi, Vare, bonae sectatorum o. h. Palmer 2 quam Ω: quem p, uulgo: qua Munro secat (serat a) Dap: secunt O: secum Ω 4 a te] fato Hermann
LXXII
Dicebas quondam solum te nosse Catullum,
Lesbia, nec prae me uelle tenere Iouem.
dilexi tum te non tantum ut uulgus amicam,
sed pater ut natos diligit et generos.
5nunc te cognoui: quare etsi impensius uror,
multo mei tamen es uilior et leuior.
LXXII AD LESBIAM Ω: spatium unius uersus in OD
2 prime O: per me G 3 tunc D
6 multo” me “ita nec C unde scripsi multo mei (datiuus est) tamen es m. ita me nec Ω
7 quod D et Santenianus: quam Ω 8 Donatus ad Andr. iv. 3. 3 item Catullus ‘cogit... minus.’
LXXIII
Desine de quoquam quisquam bene uelle mereri,
aut aliquem fieri posse putare pium.
omnia sunt ingrata, nihil fecisse benigne
prodest, immo etiam taedet obestque magis;
5LXXIII cum LXXII continuant Ω, nullo spatio relicto
1 quisquam Ω: quicquam Da
3 Post benigne additum fuerat est ante Lachm. qui ad Lucret. v. 533 docuit est pro licet usurpatum uerae et germanae latinitatis non esse 4 immo etiam tedet obestque (sic GOh, ọḅstetque R, stetque cett.) magisque magis codd. prodest ed. Trinc. Guiet Buecheler; cf. quae de figura etymologica scripsit Reid ad Cic. Sull. 12 immo etiam taedet, si fit, obestque magis Lachm.: Caelei, taedet Schwabe: immo taedet obestque et magis atque magis Postgate 5 quem a: quae uel que Ω 6 sic O amicum habet GACD: a. habet marg. habuit RVen
LXXIV
Gellius audierat patruum obiurgare solere,
siquis delicias diceret aut faceret.
hoc ne ipsi accideret, patrui perdepsuit ipsam
uxorem et patruum reddidit Harpocratem.
5LXXIV cum LXXIII continuant Ω, nullo spatio relicto
1 Gellius (Gelius h) Laur. 33.12 hp: Lelius al. Gellius RVen: Selius (suprascr. l) O sed Madano Ge(l)lius potius uisum est: Lelius GCDB Laurentiani solere Parthenius: flere Ω
3 perdepsuit Scal.: perdespuit Ω
LXXV
Huc est mens deducta tua, mea Lesbia, culpa,
atque ita se officio perdidit ipsa suo,
LXXV cum LXXIV continuant Ω, nullo spatio relicto
1 Huc Ω: hunc Phil.: nunc p unde Scal. hoc tetrastichon a c. LXXXVII per errorem abscissum et cum eo coniungendum putauit hoc modo: Nulla potest mulier tantum se dicere amatam Vere, quantum a me Lesbia amata mea es. Nulla fides nullo fuit umquam foedere tanta, Quanta in amore meo ex parte reperta mea est. Nunc est mens adducta tua, mea Lesbia, culpa, Atque ita se officio perdidit ipsa suo, Vt iam nec bene uelle queam tibi, si optima fias, Nec desistere amare, omnia si facias. Scaligerum plerique secuti sunt et Lachm., qui errorem ad transpositas paginas archetypi referebat deducta Ω: diducta Lachm.: adducta p 3 uelle queat tibi Lachm.: uelleque tot tibi Ω: uelle queam tibi p ex corr. Itali ignoti
LXXVI
Siqua recordanti benefacta priora uoluptas
est homini, cum se cogitat esse pium,
nec sanctam uiolasse fidem, nec foedere in ullo
diuum ad fallendos numine abusum homines,
5multa parata manent in longa aetate, Catulle,
ex hoc ingrato gaudia amore tibi.
nam quaecumque homines bene cuiquam aut dicere possunt
aut facere, haec a te dictaque factaque sunt.
omnia quae ingratae perierunt credita menti.
10quare iam te cur amplius excrucies?
LXXVI cum LXXV continuant Ω, nullo spatio relicto
3 in ullo p: nullo Ω 4 numine Ω: fort. nomine Cic. Font. xiv. 30 Iuppiter cuius nomine maiores nostri uinctam testimoniorum fidem esse uoluerunt 5 manent Laur. 33.12 Dap: manenti Ω: manentum O: manent tum Schulze
9 omniaque Ω
10 iam te cur Da: cur te iam Ω: cur curis te amplius Busche: cur te iam pluribus e. Peiper: cur iam tete a. e. Housman
11 qui tu (tui GO, tuị R) animo affirmas (offirmas GO) atque instinctoque (-teque O) reducis Ω: quin Laur. 33.12, ap: atque istinc teque Heinsius: itaque (Scal.) istinc teque r. Lachm.: tuaque istinc teque r. Froehlich: teque istinc tute r. Heyse: atque istinc te ipse r. scripsi, Ov. Trist. v. 7. 65, Met. ix. 746 12 des Ω: deis h Lachm.
difficile est longum subito deponere amorem.
difficile est, uerum hoc qua lubet efficias:
15una salus haec est, hoc est tibi peruincendum,
hoc facias, siue id non pote siue pote.
o di, si uestrum est misereri, aut si quibus umquam
extremam iam ipsa in morte tulistis opem,
me miserum aspicite et, si uitam puriter egi,
20eripite hanc pestem perniciemque mihi,
sei mihi surrepens imos ut torpor in artus
expulit ex omni pectore laetitias.
non iam illud quaero, contra ut me diligat illa,
aut, quod non potis est, esse pudica uelit:
2513 Extat in Compend. Moral. Notab. Hieremiae Iudicis de Montagnone P. iiii. 5. 11 amic̣ụṃ (suprascr. orem) R, non Ven
14 hec O: om. B quam lubet Ω officias Oh 15 hec est hec GO 16 hec G fac(t R)ies RVenBCAap
18 extrema (extremo GO, prius R, extreme̸a Ven) iam ipsam Ω: extremam Dp: extremo uindicauit Schmidt ex Nep. Hamilc. ii. 3 ipsa in Ald. I 21 sei scripsi: seu Ω: se Bod. Lat. Class. e. 15: quae Calp. 1481 torpor ed. 1473: corpore Ω 22 ḍeḷiṭiạs letitias R
23 contra ut me Da: contra me ut me Ω: contra me ut Heyse
26 dei GO: dii RVen mi] mi(c)hi GO, prius R pro pietate Ven: proprietate Ω Carm. Epigraph. Buecheler 1141.24 hunc titulum scripsit pro pietate sua
LXXVII
Rufe mihi frustra ac nequiquam credite amice
(frustra? immo magno cum pretio atque malo),
sicine subrepsti mei, atque intestina perurens
ei misero eripuisti omnia nostra bona?
5eripuisti, heu heu nostrae crudele uenenum
uitae, heu heu nostrae pestis amicitiae.
sed nunc id doleo, quod purae pura puellae
suauia comminxit spurca saliua tua.
uerum id non impune feres: nam te omnia saecla
10LXXVII AD RVF(F)VM Ω: spatium unius uersus in OD
1 Ruffe Ω nequiquam Ven m. pr.: ne quicquam GOR et plerique amice Oh: amico Ω Lachm. 3 siccine subrec(rep OVen Laur. 33.12)ti mei Ω: subrepsti Calpurnius mei datiuum reuocauit Lachm. 4 ei Lachm.: si GOCAh: sic Da: si al. mi RVen: mi B Laurentiani
5 heripuisti GA 5, 6 heu heu CDaVen: he heu G: heu heu R: heu OBLa1h 6 nostre Oh: nostro Ω pestis Ald. I.: pectus Ω heu non uerae pectus a. Palmer
7-10 qui in codicibus post LXXVIII.6 leguntur huc reuocauit Scaliger, post XCI.10 ponebant Conr. de Allio et Bergk 8 conminxit Scal.: connuxit O: coniunxit Ω nisi quod conuinxit est in La1
9 uerum id non Oh: uerum non id G: id uerum non cett. 10 quis GRCA Laurentiani fama loquetur anus Calp. 1481: famuloque tanus (tanus al. tenus RVen, canus G, tenus B) codd.
LXXVIII
Gallus habet fratres, quorum est lepidissima coniunx
alterius, lepidus filius alterius.
Gallus homo est bellus: nam dulces iungit amores,
cum puero ut bello bella puella cubet.
5LXXVIII cum LXXVII continuant Ω, nullo spatio relicto
6 patruum a
Post 6 secuntur in codicibus LXXVII.7-10 sed nunc... loquetur anus, dein LXXIX nullo spatio
LXXIX
Lesbius est pulcer. quid ni? quem Lesbia malit
quam te cum tota gente, Catulle, tua.
LXXIX 1 quid ni quem h et marg. Santeniani: quid inquam Ω mallit GRVen a 2 Catule R 4 notorum O: not. (suprascr. a) Brixianus: amatorum Heinsius: aratorum Peiper: nostrorum Schoell reppererit O: repererit GRAC Laurentiani
LXXX
Quid dicam, Gelli, quare rosea ista labella
hiberna fiant candidiora niue,
mane domo cum exis et cum te octaua quiete
e molli longo suscitat hora die?
5nescio quid certe est: an uere fama susurrat
grandia te medii tenta uorare uiri?
LXXX AD GELLIVM Ω: spatium unius uersus in O
3 domum Dh cum exisset cum Ω: corr. Da 4 e] te D: num de? 6 tenta Dh Laur. 33.12 Paris. 7989: tanta al. tenta R Ven: tanta Ω 7 Victoris] num fictoris? cf. Non. 308 8 ilia Palladius: ilia et emulso Pierius Valerianus et Gabriel Faernus, teste Statio: ille (illạ (suprascr. e) Ven) te mulso Ω
LXXXI
Nemone in tanto potuit populo esse, Iuuenti,
bellus homo, quem tu diligere inciperes,
praeterquam iste tuus moribunda ab sede Pisauri
hospes inaurata pallidior statua,
5LXXXI cum LXXX continuant Ω, nullo spatio relicto
1 iuuenti La1: uiuenti Ω: diuuenti uisus sum legere in Paris. 7989 3 ab GOhap: a VenCD 5 qui Calp. 1481: quid Ω 6 quod p: quid Ω Num Quid tibi nunc cordi est? quem tu praeponere nobis audes, et nescis quod facinus facias?
LXXXII
Quinti, si tibi uis oculos debere Catullum
aut aliud si quid carius est oculis,
LXXXII cum LXXXI continuant Ω, nullo spatio relicto
3, 4 om. BLa1a
LXXXIII
Lesbia mi praesente uiro mala plurima dicit:
haec illi fatuo maxima laetitia est.
mule, nihil sentis: si nostri oblita taceret,
sana esset: nunc quod gannit et obloquitur,
5LXXXIII cum LXXXII continuant Ω, nullo spatio relicto
2 h(a)ec GOR Laur. 33.12 D m. pr.: hoc (suprascr. e) Ven: hoc BLa1C Bodl. Lat. Class. e. 15 3 mule O: mulle Ω Hoc uindicabat Vmpfenbach ex prouerbio Μυλλος παντ᾽ ἀκούει ἐπὶ τῶν κωφοτητα προσποιουμενων καὶ παντα ἀκουόντων. Cf. etiam quae in libello Quaestiones de nominibus quae Graecis in prouerbio fuerunt scripsit Wiesenthal p. 42 4 sanna O: samia al. sana RVen: samia GACB: salua Palmer quod] num quom? 5 quae] quam C: num qua m. a. e. re h.e. quae res multo maiorem stimulum ei admouet? 6 hec ORVen a coquitur Dousa filius, Lipsius, Heinsius
LXXXIV
Chommoda dicebat, si quando commoda uellet
dicere, et insidias Arrius hinsidias,
et tum mirifice sperabat se esse locutum,
cum quantum poterat dixerat hinsidias.
5credo, sic mater, sic Liber auunculus eius,
sic maternus auus dixerat atque auia.
hoc misso in Syriam requierant omnibus aures:
audibant eadem haec leniter et leuiter,
nec sibi postilla metuebant talia uerba,
10cum subito affertur nuntius horribilis,
LXXXIV cum LXXXIII continuant Ω, nullo spatio relicto
Quintil. Inst. Orat. I. 5. 20 H litterae ratio mutata cum temporibus est saepius. Parcissime ea ueteres usi etiam in uocalibus, cum oedos ircosque dicebant, diu deinde seruatum ne consonantibus aspirarent, ut in Graccis et in triumpis: erupit breui tempore nimius usus ut choronae chenturiones praechones adhuc quibusdam inscriptionibus maneant, qua de re Catulli nobile epigramma est 1 Chommoda Calp. 1481: Com(m)oda Ω 2 arrius O Laur. 33.12 idemque credo significasse scribam RB: acrius p insidias he (hee O) GOR, sed R ita ut he post deletum sit: hinsidias Politianus an potius hinsidias... insidias? Arrius] fort. Atrius, cf. Caes. B. G. v. 9 3, 4 post 10 habent Ω, huc reuocauit Politianus 4 insidias Ω 5 eius p: eius est Ω: ei est Da fort. Liber (auonculus ēīst) sicut apud Lucretium; uide Cartault La Flexion dans Lucrèce p. 63 7 hoc Dah: hic uel hec Ω Syriam Parthenius: Syria (Siria OBLa1) Ω, nisi quod in G super Syria linea est solito tenuior 8 audiebant Ω: corr. Dp leniter] leuiter Bod. Lat. Class. e. 15 fort. lēuiter et lĕuiter quod ante me coni. Santen 11 artius GRVen a Laur. 33.12: arcius O: arctius BLa1ACDh et Bod. Lat. Class. e. 15 12 hionios p Politianus: ionios... ionios Ω
LXXXV
LXXXV cum LXXXIV continuant Ω, nullo spatio relicto
1 amạ (suprascr. o) RVen 2 sed] si Oh
LXXXVI
Quintia formosa est multis, mihi candida, longa,
recta est: haec ego sic singula confiteor.
totum illud formosa nego: nam nulla uenustas,
nulla in tam magno est corpore mica salis.
5LXXXVI cum LXXXV continuant Ω, nullo spatio relicto
2 haec ego, si singula, confiteor Markland si Carpentoractensis omisso ego 6 omnis O: omnes G et plerique subrip. ODh Quintil. Inst. Orat. VI. 3. 18 Nam et Cicero omne quod salsum sit ait esse Atticorum, non quia sunt maxime ad risum compositi, et Catullus cum dicit ‘Nulla est in corpore mica salis’ non hoc dicit nihil in corpore eius esse ridiculum
LXXXVII
Nulla potest mulier tantum se dicere amatam
uere, quantum a me Lesbia amata mea es.
LXXXVII cum LXXXVI continuant Ω, nullo spatio relicto
1 potest] pone G 2 es Scaliger: est Ω 3 nulla] nullo (suprascr. a) R nullo] D Lachm.: ullo Ω in add. Doering: om. Ω tanta Da: tanto Ω Post 4 Scal. ponebat LXXV nunc est mens... omnia si facias: quem plerique secuti sunt
LXXXVIII
Quid facit is, Gelli, qui cum matre atque sorore
prurit et abiectis peruigilat tunicis?
quid facit is, patruum qui non sinit esse maritum?
ecquid scis quantum suscipiat sceleris?
5suscipit, o Gelli, quantum non ultima Tethys
nec genitor Nympharum abluit Oceanus:
LXXXVIII cum LXXXVII continuant Ω, nullo spatio relicto
1 faciṣ (suprascr. t) R furore in sorore correctum R 2 prorurit O: prorui t C: proruit cett.: num prourit? 3 facis O et D m. pr 4 et qui Da: ecqui Lachm. quantum GO et corr. R: tantum Ven R m. pr., AB Laurentiani et Bod. Lat. Class. e. 15 5 tethis La1Ven: thetis GORC 6 lympharum L. Mueller occ. Ω
LXXXIX
Gellius est tenuis: quid ni? cui tam bona mater
tamque ualens uiuat tamque uenusta soror
tamque bonus patruus tamque omnia plena puellis
cognatis, quare is desinat esse macer?
5LXXXIX IN GELLIVM Ω: spatium unius uersus in O
1 Tellius O: Bellius D: Mellius Laur. 33.12 4 macer ACVen Paris. 7989: mater GO, R nondum mutatus, D, Laur. 33.12, Bod. Lat. Class. e. 15 6 fit GORVenC Bod. Lat. Class. e. 15
XC
Nascatur Magus ex Gelli matrisque nefando
coniugio et discat Persicum aruspicium:
nam magus ex matre et nato gignatur oportet,
si uera est Persarum impia religio,
5XC cum LXXXIX continuant Ω, nullo spatio relicto
1, 3 magus Dap: magnus Ω 1, 2 nascetur... discet Richards 3 gnato Ω 4 religio Ω 5 gnatus Ω: gratus L. Mueller 6 omentum D Phil.: quintum O: omne tum Ω: num fomentum?
XCI
Non ideo, Gelli, sperabam te mihi fidum
in misero hoc nostro, hoc perdito amore fore,
quod te cognossem bene constantemue putarem
aut posse a turpi mentem inhibere probro;
5sed neque quod matrem nec germanam esse uidebam
hanc tibi, cuius me magnus edebat amor.
et quamuis tecum multo coniungerer usu,
non satis id causae credideram esse tibi.
tu satis id duxti: tantum tibi gaudium in omni
10XCI cum XC continuant Ω, nullo spatio relicto
3 constantemue GOh: constanterue RVenC Laur. 33.12: constanterque BLa1Da Phil. 4 aut posse aut Ω: haud posse a Dap mentem Da: mente Ω 9 id duxti Ald. I: induxti GORVen
XCII
Lesbia mi dicit semper male nec tacet umquam
de me: Lesbia me dispeream nisi amat.
XCII Huic carmini IN C(A)ESAREM, qui titulus ex loco suo ante XCIII per errorem huc tralatus est, praefigunt Ω: spatium nec in G nec O, sed in O omissa est prima littera uocabuli Lesbia
1 Esbia O mala B 2 amat OD Laur. 33.12 et codices Gellii: amo al. amat BRVen: amo GACLa1h 3, 4 habent Oh Ambrosianus I. 67, Carpentoractensis et codices Gellii: om. Ω et Bod. Lat. Class. e. 15 Lachm. eos ab Italis ex Gellio additos fuisse ratus est: alii fuisse in archetypo, sed in plerisque apographis uitio praetermissos, cum archetypon describentis oculi ab amat in u. 2 ad amo in 4 errassent, cuius rei testimonium esse amo in GACLa1h scriptum. Impressi sunt in ed. 1473 hoc modo cui ego quasi eadem totidem mox deprecor illi κ.τ.λ. 3 quia sunt totidem ea Oh Ambros. I. 67 Carp.: quia sin totidem ea cod. Vaticanus 3452 Gellii: quas in totidem ea plerique codices Gellii: quia sentio idem: nam deprecor illam Froehlich: quia sunt itidem mea Schmidt 4 uero O Carp. De hoc epigrammate disseruit Gellius N. A. VII. 16 cum esset uerbum deprecor doctiuscule positum in Catulli carmine κ.τ.λ.
XCIII
XCIII cum XCII continuant Ω, nullo spatio relicto
2 nec si ore utrum si saluus an alter homo Ω: Ne (om. a) nisi orem Da fort. ne scierim. Quintil. Instit. Orat. XI. I. 38 Negat se magni facere aliquis poetarum utrum Caesar ater an albus homo sit, insania; uerte ut idem Caesar de illo dixerit, arrogantia est. Hinc, et quod Phaedrus III. 15. 10 posuit niger an albus, licet suspicari Quintilianum Catulli uerba inuerso ordine ater an albus legisse
XCIV
XCIV cum XCIII continuant Ω, nullo spatio relicto
1 metula O: M. m., m. mentula? certe Postgate. Plenam interpunctionem ante et post certe statuerunt Scal. Lachm. Haupt 2 olera ola Carp.
XCV
Zmyrna mei Cinnae nonam post denique messem
quam coepta est nonamque edita post hiemem,
milia cum interea quingenta Hortensius uno
5Zmyrna cauas Satrachi penitus mittetur ad undas,
Zmyrnam cana diu saecula peruoluent.
at Volusi annales Paduam morientur ad ipsam
et laxas scombris saepe dabunt tunicas.
parua mei mihi sint cordi monimenta...,
10XCV cum XCIV continuant Ω, nullo spatio relicto
1 Quintil. Inst. Orat. X. 4. 4 Cinnae Zmyrnam nouem annis accepimus scriptam Zmirna RVenAC: Zinirna GOB Laurentiani 2 cepta Ω est post hiemem add. Owen 3 Hortensius codd.: Hatrianus in Munro 4 anno suppleuit Munro, mense Heyse, stans pede Owen Inter 3 et 5 spatium est in Dp non in Ω 5, 6 Zinirn. GOR m. pr., B Laurentiani: Zmirn. ACVen canas Ω: corr. ha 6 peruoluit Ω 7 Padoam Rob. Titius, Froehlich: num Patinam? cf. Schol. Veron. ad Aen. I. 247 9 monimenta scripsi: monum. Ω: post monumenta in marg. RVen deest laboris Dap: sodalis Ald. I: poetae Bapt. Guarinus: Philetae Bergk: Phanoclis Rossbach: Phalaeci Munro: Catonis Leo 10 populus ul’ tu timido O: timido a: eut (GORVen) uel ent(h)ima c(h)o Ω
XCVI
Si quicquam mutis gratum acceptumue sepulcris
accidere a nostro, Calue, dolore potest,
quo desiderio ueteres renouamus amores
atque olim missas flemus amicitias,
5XCVI cum XCV continuant Ω, nullo spatio relicto
1 et gratum Ω unde muteis scribebat Schwabe: et om. Da 3 que O: quom H. A. Koch, Munro: quei Baehrens: quod Gul. Meyer renouamur O si recte interpretor renouam̃: reuocamus Busche 4 orco mersas Haupt 5 imm. OVen doloreist scripsi: dolor est GORVenB Laurentiani: dolore est ACa: dolori est Dh 6 Quintile O: Quintille G
XCVII
Non (ita me di ament) quicquam referre putaui,
utrumne os an culum olfacerem Aemilio.
nilo mundius hoc, niloque immundius illud,
uerum etiam culus mundior et melior:
5nam sine dentibus hic: dentis os sesquipedalis,
gingiuas uero ploxeni habet ueteris,
praeterea rictum qualem diffissus in aestu
meientis mulae cunnus habere solet.
hic futuit multas et se facit esse uenustum,
10et non pistrino traditur atque asino?
XCVII cum XCVI continuant Ω, nullo spatio relicto
1 quicquam Dap Laur. 33.12: quicquid al. quicquam BRVen: quicquid GOACh 2 utrumne ed. Trinc.: num utrum os an culumne? 3 nilommundius G: nihil omundius O nobisque inmundius illud Ω, nisi quod pro nobisque a habet nihloque, D nihilo, O compendium scripturae quod aut nihiloque aut nobisque significare potuit, praeterea inmundior illo est in D. Scripseram in ed. 1 nilo mundius hoc, niloque inmundius illud, h.e. os nihilo mundior res est culo, culus nihilo inmundior res est ore: post intellexi Gul. S. Walker idem occupasse in Corpore Poet. Latinorum. 5 sic Rossbach: nam sine dentibus est hic (hin̤ suprascr. c R) dentis seseque dedalis Ω: nam sine dentibus est hic dentis hos (os a) sexquipedalis (esque p. a) Da: est. hic Lachm.: Est. os Froehlich 6 ploxint Festus p. 290 Ponor: ploxnio O: ploxonio GRAC Laur. 33.12: ploximo Bod. Lat. Class. e. 15 Quintil. I. 5. 8 Catullus ploxenum circa Padum inuenit 7 diffissus Statius: def(f)essus in (a)estum Ω aestu a 8 meientis R: megentis GO 9 facit O Dah: fecit Ω 10 pristrino O 11 si quae O
XCVIII
In te, si in quemquam, dici pote, putide Victi,
id quod uerbosis dicitur et fatuis.
ista cum lingua, si usus ueniat tibi, possis
culos et crepidas lingere carpatinas.
5XCVIII cum XCVII continuant Ω, nullo spatio relicto
1 inquam quam Ω pote om. O Vetti Statius: Vitti Haupt 2-5 om. D 4 carpatians (pant O) GO: carpatians al. carpatinas RB 6 hiscas Voss: discas Ω: dicas p: deiscas pro dehiscas Hendrickson
XCIX
Surripui tibi, dum ludis, mellite Iuuenti,
suauiolum dulci dulcius ambrosia.
uerum id non impune tuli: namque amplius horam
suffixum in summa me memini esse cruce,
5dum tibi me purgo nec possum fletibus ullis
tantillum uestrae demere saeuitiae.
nam simul id factum est, multis diluta labella
guttis abstersisti omnibus articulis,
ne quicquam nostro contractum ex ore maneret,
10tamquam commictae spurca saliua lupae.
praeterea infestum misero me tradere amori
non cessasti omnique excruciare modo,
ut mi ex ambrosia mutatum iam foret illud
suauiolum tristi tristius elleboro.
15XCIX cum XCVIII continuant Ω, nullo spatio relicto: in Da spatium, in quo AD IVVENTIVM
1 Surripui Da: Surmpuit O fortasse pro surrupuit: Surripuit Ω iuuenti R: uiuenti Paris. 7989 m. pr. In GOCVen uix dinoscas iu- an ui- exaratum sit 2 suauiolum GORVen et plerique amb(am G)rosio Ω, quod defensum ibat Näke ad Diras p. 238 7 ad pro id G: num ac? 8 abstersisti ed. Trinc., Schmidt: astersiṣ B: abstersti O, Auantius: a(b)stersi Ω 9 ne Dh: nec Ω 10 cõmicte G: conmincte RVen 11 infestum misero B Phil. Carp.: infesto miserum Ω: num infausto? 13 mihi ex ambros(x R)io Ω: corr. Da 14 suau. Da: sau. Ω 15, 16 del. Landor 15 amoris Postgate
C
Caelius Aufilenum et Quintius Aufilenam
flos Veronensum depereunt iuuenum,
hic fratrem, ille sororem. hoc est, quod dicitur, illud
fraternum uere dulce sodalicium.
5qui faueam potius? Caeli, tibi: nam tua nobis
perfecta †exigitur† unica amicitia,
C IN CELIVM ET QVINTIVM marg. G, Ω: spatium unius uersus in D, non item in O, ubi tamen prima littera uocabuli Celius omissa est
1 Ellius O Melius D: E elius C 2 ueron. GVenDa: treron. al. ueron. RB: treron. OCLa1 depereunt ed. Parm. 1473: depereret GOACLa1: depereret al. ant RBVen 5 qui a: cui Ω 6 perspecta a †exigitur†] est exigitur est G: est (ē R) igitur est ORVenA Laur. 33.12: est igitur CLa1a per facta exhibita est Lachm.: perspecta est signis Froehlich: perspecta eximie est H. A. Koch: perspecta egregie est Baehrens: perspecta est igni tum Palmer
CI
Multas per gentes et multa per aequora uectus
aduenio has miseras, frater, ad inferias,
ut te postremo donarem munere mortis
et mutam nequiquam alloquerer cinerem.
5quandoquidem fortuna mihi tete abstulit ipsum,
heu miser indigne frater adempte mihi,
nunc tamen interea haec prisco quae more parentum
tradita sunt tristi munere ad inferias,
accipe fraterno multum manantia fletu.
10CI FLETVS DE MORTE (AMORE D) FRATRIS marg. G, RVenADB Laurentiani: spatium in O non est, sed prima littera uocabuli Multas omissa est
1 Vltas O 2 seras Markland 4 mutam Ω: mutum D ne quicquam Ω 7 hec Oh: hoc Ω priscoque Ω 8 tristi Ω: om. D spatio relicto munere Ω: munera Dh: tristis munera Lachm.
CII
Si quicquam tacito commissum est fido ab amico,
cuius sit penitus nota fides animi,
CII cum CI continuant Ω: spatium in D, non item in O, ubi tamen prima littera uocabuli Si omissa est
1 I O taciti Heinsius: tacite Munro ab antiquo GO, non R 3 Post illorum distinguebat Munro 4 arpocratem Ω
CIII
Aut sodes mihi redde decem sestertia, Silo,
deinde esto quamuis saeuus et indomitus:
CIII cum CII continuant Ω, nullo spatio relicto
1 sext. Ω 2 est o Ω: est O: es o D 3 numi al. mimi B: mimi al. numi RVen: mīmi O
CIV
Credis me potuisse meae maledicere uitae,
ambobus mihi quae carior est oculis?
CIV cum CIII continuant Ω, nullo spatio relicto
1 uitae] Victi uel Vetti Starkie 3 non] nec Doering si om. O perdita O amare Ω: corr. Da 4 caupone Bodl. Lat. Class. e. 15 mostra Ven, D nondum correctus sed tua, Coponi, crimina nostra facis Wilkes secutus Vossium
CV
CV cum CIV continuant Ω, nullo spatio relicto
1 pipleium RC Laurentiani: pipileium GO scandere Da: scindere Ω 2 furcilis GOBLa1
CVI
CVI cum CV continuant Ω, nullo spatio relicto
1 bello Ald. I: obel(l)io Ω: fort. Obelli isse Balth. Venator: esse GOh Lachm.: ipse RVen et plerique: ire Schwabe qui uidet, esse quid credat Thomas
CVII
Si quoi quid cupido optantique optigit umquam
insperanti, hoc est gratum animo proprie.
quare hoc est gratum †nobis quoque† carius auro
quod te restituis, Lesbia, mi cupido.
5restituis cupido atque insperanti, ipsa refers te
nobis. o lucem candidiore nota!
CVII cum CVI continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit AD LESBIAM
1 quoi quid Ribbeck: quic(d O)-quid Ω: vquicquam Dah 2 insperati Heinsius 3 nobis quoque codd. quod ita retinebat Blaydes ut post quoque interpungendum censeret, non post gratum: nobisque hoc Statius: nobisque est Haupt: Lido quoque ego ed. 1: quouis quoque Baehrens carior auro Gul. S. Walker, quod cum sequentibus coniungebat 5 inspiranti O: inspirati Bod. Lat. Class. e. 15: num inopinanti? 6 o luce codd. nisi quod aluce est in Bod. Lat. Class. e. 15 7 quis me uiuit uno uno felicior D post magis spatium in D ab dis] me est Ω: hac est Oh 8 optandus uita dicere codd.: magis hac quid Optandum uita Al. Guarinus: m. hac res Optandas uita Lachm.: magis hac rem Optandam in uita Postgate: num istac Optandam uita?
CVIII
Si, Comini, arbitrio populi tua cana senectus
spurcata impuris moribus intereat,
non equidem dubito quin primum inimica bonorum
lingua excerpta auido sit data uulturio,
5CVIII cum CVII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corrector D sic suppleuit IN QVENDAM
1 sic Al. Guarinus: Sic homini populari arbitrio tua cana Ω: Sic homini arbitrio tua cana D: Sic homini arbitrio populari cana s. ed. antiq. saec. xv: Si, Comini, populi arbitrio tua c. Statius 4 excerpta scripsi: exercta O: exerta Ω: excepta D: execta a, Lachm.
CIX
Iucundum, mea uita, mihi proponis amorem
hunc nostrum inter nos perpetuumque fore.
di magni, facite ut uere promittere possit,
atque id sincere dicat et ex animo,
5CIX cum CVIII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit AD LESBIAM
1 amorem D: amore Ω 5 perducere codd.: producere ed. Trinc. 6 eterne O: aternum D m pr. alternum Bod. Lat. Class. e. 15, Turnebus, cf. Carm. Epigr. 1296, Buecheler
CX
Aufilena, bonae semper laudantur amicae:
accipiunt pretium, quae facere instituunt.
tu, quod promisti, mihi quod mentita inimica es,
quod nec das nec fers, saepe facis facinus.
5aut facere ingenuae est, aut non promisse pudicae,
Aufilena, fuit: sed data corripere
CX cum CIX continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit AD AVFILFNAM
1 et 6 Auffilena GORVen: aut fillena O 3 promisti Bod. Lat. Class. e. 15: promisisti Ω tu, promisisti mihi quod mentita, inimica es Munro 4 nec fers codd.: et fers B. Guarinus, Munro. Post saepe distinguebat Munro 5 promisse Parthenius: promissa codd. 7 effectis scripsi: efficit Ω: effecit C, Paris. 7989, Carpentoractensis et Bodl. Lat. Class. e. 15: officiis Bergk 8 toto Da: tota Ω: totam Westphal
CXI
Aufilena, uiro contentam uiuere solo,
nuptarum laus ex laudibus eximiis:
CXI cum CX continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in D, quod corr. D sic suppleuit AD AVFILENAM
1 Auffilenam GVen Laurentiani: Aut fillenam O contentas Scal., Lachm. 2 sic Passeratius: laus est laudibus eximiis codd.: laus est laudibus ex nimiis Baehrens 3 par Dap: pars Ω 4 parere add. Doering et Schmidt (cf. Carm. Epigr. 980.6). Post fratres Bod. Lat. Class. e. 15 et ed. Pr. supplerunt efficere, Heyse suscipere, Rossbach concipere
CXII
CXII cum CXI continuant Ω, nullo spatio relicto
1 es Ald. I: est codd. neque Ω: nec D: nam p Scal. homõ qui scripsi, cf. LXXXI.2: homoque RVenAC Laurentiani: homo GO: homo sed D Bod. Lat. Class. e. 15: homo est qui Scal.: homost quin Schwabe: est cum Palmer fort. homost cui Descendis 2 descendit Ω: descendat a: te scindit Haupt: descendis Parthenius es] est G Munro scribebat Mutus homo es, Naso, neque tecum mutus homost qui descendit; Naso, mutus es et pathicus, E. B. Birks mulus, Baehrens mundus, ego nullus
CXIII
Consule Pompeio primum duo, Cinna, solebant
Maeciliam: facto consule nunc iterum
CXIII cum CXII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in D, quod corr. sic suppleuit AD CINNAM
1 cina a molebant Maehly 2 Meciliam G: Mecilia Ω: Mucillam Pleitner, Schwabe 3 milia GO in imum Carpentoractensis, fortasse recte, ut sit idem quod ad minimum 4 singula ed. antiquissima saec. xv, uulgo: singulum Ω
CXIV
Firmanus saltu non falso Mentula diues
fertur, qui tot res in se habet egregias,
aucupium omne genus, piscis prata arua ferasque.
nequiquam: fructus sumptibus exsuperat.
5CXIV cum CXIII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit DE SALIO
1 Formianus Scal.: Firmano Munro saltu Palladius, Lachm.: saluis GOha Laurentiani: salius CABD: salius an saluis sit in R non dispexi: saltus Auantius, quo scripto Mentula uocatiuus erit mensula Ω: corr. hp 2 qui quot BLa1p 3 aucupium Woelfflin: aucupiam Ω: an cupiam Oh: aucupia p, Munro 4 ne (nec O) quicquam Ω exsuperat C: exuperat Ω 5 quare, concedo, sit diues Morgenstern domnia Baehrens 6 saltum O: saltem Ω, quod retinebat Pleitner modo codd. quod Munro ablatiuum faciebat: domo Lachm.: bono Riese: modulo Schmidt saltus l. commoda, dum ipse egeat Postgate fort. dum domi ipse egeat
CXV
Mentula habet instar triginta iugera prati,
quadraginta arui: cetera sunt maria.
cur non diuitiis Croesum superare potis sit,
uno qui in saltu totmoda possideat,
5prata arua ingentes siluas saltusque paludesque
usque ad Hyperboreos et mare ad Oceanum?
CXV cum CXIV continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, sed sine titulo
1 habes Lachm. instar (istar O) Ω: noster Muretus: iusti Statius: iusta h.e. iuxta Scaliger: bostar i. e. boum stationem siue βοοστασιν (Callim. Del. 102) ego 3 potis sit Da: potuisset Ω 4 tot moda (monda A) Ω: tot modi al. da Ven: tot bona Auantius 5 iugentis O saltusque (saltus AC) paludesque (plaudesque O) Ω: altasque paludes D: latasque p. Rossbach: salsasque p. Bergk 7 ipsest Froehlich: ipse si Ω: ipse est a ultro ed. 1473: ultor Ω: lustro Scaliger: multo Bruner: mutto ego
CXVI
Saepe tibi studioso animo uenante requirens
carmina uti possem mittere Battiadae,
qui te lenirem nobis, neu conarere
telis infestum mittere in usque caput,
5hunc uideo mihi nunc frustra sumptum esse laborem,
Gelli, nec nostras hic ualuisse preces.
CXVI cum CXV continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da, quod corr. D sic suppleuit AD GELIVM
1 studiose a (m. pr.) requires codd. ueniam ante requirens Hermes 2 batriade Ω 3 leniret al. rem Ven: leniret a 4 sic Lachm.: telis (celis O) infesta mitteremusque Ω infestum D: inusque Parmensis 716 telis infestans icere mi usque caput Birt: num telis infestatum icere in usque c.? 6 hic Dap Lachm.: hinc Ω: huc Muretus inualuisse Birt 7 euitamus Dh: euitabimus Ω amicta Ω, nisi quod O habet amitha: amictu hp Lachm. Scripsi amictei, cf. basiei VII.9 Olim conieceram at hic iam uel ἀθικτοι uel ἀμικτι 8 affixus Ω: afflixus Ven noḅịṣstris Ven dabis Ω
Finito libro referamus gracia Christo Amen O: Explicit Catulli Veronensis libellus G: Deo gratias amen RVen: Catulli Veronensis liber finit (explicit La1)BLa1
FRAGMENTA
II
Hunc lucum tibi dedico consecroque, Priape,
qua domus tua Lampsaci est quaque Priape.
Terentianus Maurus 2755-2758, Atil. Fortunatianus p. 317 Gaisf. et p. 349, Marius Victorinus p. 163 Gaisf. et p. 207, Censorinus p. 97 Iahn.
1 locum quattuor codices Censorini 2 silua suppleuerunt Itali: fort. cella
IV
Animula miserula properiter abiit.
Non. 517, Diomedes 496 G., 513 Keil
abit codices Nonii: obiit codices Diomedis: abiit Lachm.
V
Lucida qua splendent carchesia mali.
Non. 546, a quo uersus tamquam Catulli Veronensis allatus est. Cinnae ascribunt Isidorus Orig. xix. 2. 10 et Schol. Lucani v. 418, quorum ille scribit Lucida confulgent alti carchesia mali, hic L. cum fulgent summi c. m.
VI
Schol. Veronensia in Verg. Aen. viii. 34 in Hageni Appendice Seruiana p. 439 Carbasus et masculino et feminino genere dictus est. Catullus cannubiae———carbasus— | ros
VII
Seruius ad Verg. G. ii. 95 Hanc uuam (Rhaeticam) Cato praecipue laudat in libris quos scripsit ad filium: contra Catullus eam uituperat et dicit nulli rei esse aptam miraturque cur eam laudauerit Cato. Cf. Mart. xiv. 100 et E. Ω. B. Nicholson, Keltic Researches, p. 152.
VIII
Plinius Hist. Nat. xxviii. 19 Hinc Theocriti apud Graecos, Catulli apud nos proximeque Vergili incantamentorum amatoria imitatio.
IX
Seruius ad Verg. Aen. iv. 409 Sic etiam Horatius ‘Vade, uale; caue ne titubes mandataque frangas,’ nam caue ue longa est, nec uocalis sequitur ut in bucolico ‘uale, uale, inquit, Iolla.’ Sed dicimus a tertia esse coniugatione imperatiuum, ut ‘cauo, cauis.’ Hinc etiam Catullus cauere dixit. Cf. Cat. L. 18, 19, LXI. 152.
X
Seruius ad Verg. Aen. v. 610 Notandum sane etiam de Iride arcum genere masculino dicere Vergilium: Catullus et alii genere feminino ponunt, referentes ad originem, sicut haec Attis et haec Gallus legimus.
haec Cattis plerique codices Seruii, unde Sittl scribendum credidit cattis, Thilo et Hagen cattus ediderunt. Lachm. Attis dedit, quem sequor. et sic scriptum est in codice Seruiano F et a correctore codicis L. Vide Catull. LXIII.
XI
Seruius ad Verg. Aen. vii. 378 Catullus hoc turben dicit ut hoc carmen.
Ad LXIV. 107 referebat Spengel. Tibullus pro Catullo scribebant Nansius, Nicolaus Loensis, R. Vnger.
XII
Varro de L. L. vii. 50 Vesperugo stella quae uespere oritur, a quo eam Opilius scribit Vesperum; itaque dicitur †alterum† ‘Vesper adest,’ quem dicunt Graeci διεσπεριον.
alternum Riese h.e. ἀμοιβαῖον, fortasse alternatim. Ad Catull. LXII.1 primus referebat Vulpius, dein Baehrens et Riese.
XIII
Varro de L. L. vi. 6 Nox quod, ut Catulus (Catullus aliquot codices) ait, omnia nisi interueniat sol pruina obriguerint, quod nocet, nox.
Hunc locum Varronis primus Baehrens ad Catullum, sed in opere deperdito neque inter carmina reuocabat: ego ad Catulli LXII. 32 sqq. ubi uersus nonnulli exciderunt.
XIV
[et Lario imminens Comum]
Codex Vibii Sequestris Mus. Brit. Add. 16986 post In athamatia lacus lune tenuia ligna accendit ex quo bibens aut insanit aut sopitur haec habet minoribus litteris tanquam perscripta pagina addita Lacus comi Catullus et Lario iminens Comum.
Fragmentum dubium et fortasse ad Petrarcham referendum, qui in Itinere Syriaco p. 559 ed. Basil. haec habet Nam hoc Mediolano proximum, Latio (l. Lario) imminens, Alpibus adiacens, Comum est, non Cume. Fuit inter libros quos legit Petrarcha Vibius Sequester, teste de Nolhac, Pétrarque et l’Humanisme pp. 133, 302.