Aulæ favor res fragilis, 135. Aulici per multa pericula perveniunt ad grandius periculum. ib.
Aurium voluptas, 192.
Aurum ex Ægypto ab Israelitis ablatum veritatem adumbrat, 114, et n.
B.
Balneum ideo dictum quia anxietatem pellit ex animo, 165.
Baptismus, dicitur sacramentum salutare; mundatio, sanatio, 10. aqua gratiæ, 71. salutis, 166. Dei gratia, 126. medicina, 73. vid. et 147, 153, 155. Male differtur Augustino, 10. et pluribus aliis, quo securius interim peccarent, ib.
Baptismus in nomine sanctæ Trinitatis datur, 256. Homo spiritalis judicare potest de sollemnitate sacramentorum; sive baptismi, sive mysterii in quo ille piscis (id est Christus) exhibetur, 269. Fidei professio de loco eminentiori coram fidelibus memoriter fieri Romæ consueverat a baptizandis, 128, n.
Baptismi effectus, 154, 169, 50. Sine eo non intratur in regnum cœlorum, 265. Augustini amicus, nesciens baptizatus, mirum in modum animo mutatus est, 50. Baptismum Manichæi pro nihilo habuerunt, 49, n. Post baptismum, major et periculosior est delictorum reatus, 18. Baptizati audiebant fideles, 20, 160, 134.
Barbarismi vel solæcismi magis homines pudet quam vitii, 15.
Beatitudo est gaudium de veritate, 184. Est gaudere de Deo, ad Deum, propter Deum, 184. Est inhærere Deo, 186, 66, 231. Est Deus ipse, 184, 253. In hoc mundo non reperitur, 55.
Beatitudinem omnes appetunt, 184, 182. Multi eam adipisci non tantum volunt, quantum sat est ut valeant, 184.
Benedictio hominibus, avibus, et piscibus tantum a Deo impertita, quare, 270.
Bona sunt omnia, 116. licet comparatione Dei non sint bona, 208. Deus bonus omnia bona fecit, ib. Bona nostra instituta et dona Dei sunt; mala vero nostra, delicta nostra sunt et judicia Dei, 170, et n. Nil prodest bona res non utenti bene, 61.
C.
Cæcitas hominum de cæcitate gloriantium, 29. Cæcitates pœnales spargit Deus super illicitas cupiditates, 16.
'Cæli et terræ' nomine intelligitur omnis creatura, 212. Spiritales et carnales Ecclesiæ, 256. Cælum cæli est cælum quod non cernimus, 226. Angeli, 228 sq. Cælum indocti rapiunt, 137.
Cantus est sonus speciosus, 246. Cantus ecclesiasticus instituitur Mediolani a S. Ambrosio, 155. Ejus melodiæ utilitas magna, 193, ib. Ea mirum in modum afficitur Augs. 192. Delectatio carnis etiam in divino cantu cavenda, ib. Peccatur cum cantus amplius delectat quam res, ib. 193.
Caritatis sublevatione et Spiritu sanctitatis emergunt homines, merguntur pondere cupiditatis et terrenis affectibus, 253. Ad caritatem pertinent omnia quæ scripsit Moyses, 243.
Carthaginensium scholarium fœda et intemperans licentia, 71.
"Cassiciacum," Rus Verecundi, ubi parabat se Augustinus ad baptismum suscipiendum, 148.
Categoriæ decem Aristotelis, 60.
Catilina haud gratis malus, 23.
Certitudo non eadem in omnibus quærenda est, 87.
Christi de adventu in carne ad nos, 119.
Christus verax est mediator, mortalis cum hominibus, justus cum Deo, 202. In quantum homo, in tantum mediator; in quantum autem Verbum, non medius, quia æqualis Deo, ib. Christus unica ad salutem via, 119. Sanguis ejus pretium nostrum quod bibebat et erogabat Aug. 203. Non aliquis ei refundet innocentem sanguinem, non ei restituet pretium, quo nos emit, ut nos auferat ei, 167.
Christus victor et victima, sacerdos et sacrificium, 203. Ex altari dispensatur victima sancta, qua deletum est 'chirographum quod erat contrarium nobis,' 167.
Christus vere Magister bonus, quia Deus, 210. Verbum Dei parum erat si loquendo præciperet, nisi et faciendo præiret, 170.
Christus dictis, factis, morte, vita, descensu, adscensu, clamat ut redeamus ad cor, et inveniamus eum, 56. Infirmitas Christi magistra humilitatis, 119, 202. Antiqui sancti per fidem futuræ passionis Christi salvi facti sunt, ib.
Christiani temporibus Juliani lege data prohibiti sunt docere litteraturam et oratoriam, 132.
Ciborum neccesitas calamitas est, et deliciæ vocantur, 189. Alimenta sumenda tamquam medicamenta, ib. Quod saluti satis est delectationi parum est, ib. In cibo insidiatur laqueus concupiscentiæ, et adjungit sese, tamquam pedissequa, periculosa jucunditas, ib. Magnus ille est qui in cibo non rapitur aliquantulum extra metas necessitatis, 191. De ciborum abstinentia non gloriandum, 190. Non immunditia obsonii timenda, sed cupiditatis, 191. Noë omne carnis genus, quod cibo esset usui, manducare permissum, ib. Joannes locustis in escam cedentibus non fuit pollutus, ib. Cibi non polluunt, ib. Cibus Ægyptius, 114, ib. Animus inde pascitur unde lætatur, 274.
Ciceronis linguam omnes mirantur, pectus non ita, 30. Hortensius Ciceronis, ib. Judicium ejus de Homeri figmentis, (Tusc. Disp. i. c. 26.) 13.
Cogitari proprie dicitur quod in animo colligitur, id est cogitur, 176.
Cognitio Dei. Sensu corporeo non cognoscitur, 173. Non invenitur a superbis etiam doctis, 65, 66. Creaturæ ducunt ad cognitionem Dei, 172, 63, et n. Infelix homo qui scit alia et Deum nescit; beatus autem qui Deum scit, etsi alia nesciat, 66.
Colimus Deum non sic quasi terram, 249.
Comes largitionum Italicianarum, 95.
'Competentes.' Nomen Catechumenis datum, cum ad percipiendum Baptismum sua nomina jam professi fuerant, 154, n.
Confiteri Deo quid sit, 168. Cur confitemur Deo omnia scienti, 205, 168, 18, 63. Magni fructus hujuscemodi confessionum, ib. 168 sqq. Nihil propius auribus Dei quam cor confitens et vita ex fide, 20.
Confessionum libri scripti circa an. CCCC. 1, n.
Consortium simul peccantium delectat, 26.
Consulentibus consultisque nescientibus occulto instinctu agit Deus, ut dum quisque consulit, hoc audiat quod oportet eum audire occultis meritis animarum, 111. Amicorum secularium lingua piis velut consulendo contradicit, et sicut cibum assolet, amando consumit, 146.
Consuetudinis violentia, 132, 13, 188. Est velut catena, 132. Fit necessitas dum ei non resistitur, ib. Gradus varii quibus ad eam necessitatem devenitur, ib. Consuetudinis sarcina degravat, 201. Consuetudo humana non excusat quod per Legem Dei æternam non licet, 71.
Continentia est donum Dei et datur petenti, 98. Continentiam Deus jubet et dat, 187. Per continentiam colligimur ad unum Deum a quo in multa defluximus, 187. Continentiæ casta dignitas, serena, non dissolute hilaris, 142. Continentia non est sterilis, sed fecunda de Domino Deo marito, ib.
Contritiones cordis vox magna ad Dei misericordiam, 111.
Conversio ad Deum. In conversione peccatorum Deus et Angeli magis gaudent, 129. In conversione nobilium quare plus lætandum, 131.
Copia omnis quæ Deus non est, egestas est, 254.
Cor figendum in Deo æterno ut stet, 212, 65. Cordis puri vitales deliciæ Deus, 266. Cor volitans in præteritis et futuris rerum motibus adhuc vanum est, 212. Cor clausum non excludit oculum Dei, 63. Cordis hominum duritia manum Dei non repellit, ib.
Corpori non hoc est esse quod pulchrum esse, 250.
Creatio cœli et terræ, 226. Ejus allegorica expositio, 278. Varie intelligitur quod Scriptura dicit de Creatione rerum, 236 sq. Quomodo respondendum quærenti 'Quid faciebat Deus ante cœli et terræ creationem'? 212. Ex nihilo Deus fecit omnia, 209, 278.
Creatura duplex carens tempore, 231.
Creaturarum per gradus ascenditur ad Dei cognitionem, 172, 119, 161, 63. clamant "Ipse fecit nos;" clamor earum est species earum, 172, 208.
Credere. Catholica doctrina quædam credi jubet, quæ non demonstrantur, 87.
Critica medicis, quæ aliis accessio dicitur, 83.
Cunæ nutritoriæ, 214.
Cupiditas triplex, voluptatis, dominationis, et cognitionis, 187, et n.-201. Merguntur homines pondere cupiditatis et terrenis affectibus, et emergunt caritatis sublevatione et spiritu sanctitatis, 253.
Curiositas libera, magis ad discendum potest quam meticulosa neccesitas, 13.
Curiositatis de vitio, 194 sqq. Quare concupiscentia oculorum designetur, 195. Homines curiosum genus ad cognoscendam vitam alienam, desidiosum ad corrigendam suam, 169.
Cursus publicus, 79, n.
Cypriani martyris Memoria non procul a mari, 71.
D.
Dæmonibus non uno modo sacrificatur a peccatoribus, 15.
Dæmones, tanquam redeundi ad Deum mediatores, infeliciter coluerunt nonnulli, 202.
Danæ, 14.
Debitor fit promissionibus suis Deus, 74.
Decalogus, 'psalterium decem chordarum,' 37, et n.
Defectus solis et lunæ a philosophis accurate prænuntiati, 65.
Defunctorum corpore memoria ad altare fieri solita, 167. Quod pro se postulat Monnica, 163. Pro patre suo Patricio, et matre Monnica defunctis, vult orari ad altare Aug. 167. ac ipsemet orat, ib. Sacrificium pro defunctis offerri solitum, posito juxta sepulchrum cadavere, 165.
Demonstratio non in omnibus postulanda, 87.
DEUS Una Trinitas, et Trina Unitas, 228.
Dei unitas, omnium modus, 7.
Dei attributa summatim describuntur, 2, 3, 5, et n. Sunt inexplicabilia, 3. Non est quo ab eo omnimodo recedatur, omne enim peccatum eum perverse imitatur, 24.
Dei hodiernus dies æternitas est, 213, 5. Superat omnia futura, ib. Præcedit omnia præterita, ib. Nescit tempora, ib. Deus ante omne quod vel ante dici potest, 5, 213. Semper vivit et nihil moritur in eo, 4.
Deus bonum nullo indigens bono, 280, 249. Sua beatitudo ipse est, 251. Ex plenitudine bonitatis ejus subsistit creatura, 249. Apud Deum vivit semper bonum nostrum, et quia inde aversi sumus, perversi sumus, 62. Ipse puri cordis vitales deliciæ, 266. Neminem deserit nisi deseratur, 54, 53.
Deus creator fecit cœlum et terram sine distentione actionis suæ, 225. creatorem Deum esse omnis naturæ indicant vel peccantes perverse imitando, 24. Non nova voluntate creavit mundum, 233. Descriptio compendiaria operum Dei, 277.
Deus immensus, ubique est, 64. Ubique totus et nusquam locorum, 86, 2. In interiori nostro quærendus, 115, 34, 173. Falsa de immensitate Dei imaginatio Augi. adhuc Manichæi, 107, 104. Dei præsentia in rebus caussa est cur sint, 2. Iniqui præsentiam Dei non effugiunt, 64.
Deus immutabilis, 8. In eo nullus novus motus, 211, 233. Scit et vult immutabiliter, 260, 256. Non est alias aliud, nec alias aliter, sed idipsum et
idipsum, 228. Apud eum rerum omnium instabilium stant caussæ immutabiles, et mutabilium immutabiles manent origines, et irrationabilium et temporalium sempiternæ vivunt rationes, 5.
Dei misericordia etiam sanctis necessaria, 25. Deus est dulcis pater donans munera, dulcior condonans peccata, 15. percutit ut sanet, et occidit nos ne moriamur, 19.
Deus peccatorum ordinator, 9, et n.
Dei potentia et Dei voluntas Deus ipse est, 107. Deus nullum habet dominum, 197. Sine typho dominatur, ib.
Deus promissionibus suis fit debitor, 74.
Dei providentia omnibus bene utitur, etiam errore hominum, 11. nequitia peccatorum, 158. Sic curat unumquemque nostrum tanquam solum curet, et sic omnes, tamquam singulos, 42.
Deus semper quietus, sua quies ipse est, 280. Semper operatur et semper quiescit, 279. Animæ nulla quies nisi in Deo, 55. Quærenti quid faciebat Deus ante cœlum et terram, quid responsi reddatur, 212.
Deus misericorditer sævit, amaritudine aspergens illicitas jocunditates, 19, 13, 27. Infatigabili lege spargit pœnales cæcitates super illicitas cupiditates, 16. Peccator a Deo leni et bono fugiens, in Deum justum et severum incurrit, 64, 53.
Dei scientia. Scientia nostra scientiæ Dei comparata, ignorantia est, 208.
Deus est Veritas æterna, quæ grandium est cibus, 115. Veritas super omnia præsidens, 201. cum mendacio Deus non possidetur, ib.
Deus summa vita est. Ipsi esse et vivere non aliud atque aliud est, 5. Est vita animarum et vita vitarum, 33, 173.
Dei voluntas et Dei potentia Deus ipse est, 107, 212. Non est creatura, 211. Semel simul et semper vult omnia quæ vult, 233. Non nova voluntate Deus creavit mundum, 211. Optimus minister Dei est, qui non magis intuetur hoc a Deo audire quod ipse voluerit, sed potius hoc velle quod a Deo audierit, 186.
Didonis mortem se flevisse defiet Aug. 11.
Dies nunc dicitur mora solis super terram, nunc mora totius circuitus ejus ab oriente ad orientem, 219.
Dignationem sumere, 83.
Dilectio. Vide Amor.
Discere, quid, 176, 8. Ad discendas linguas majorem vim habet libera curiositas, quam meticulosa necessitas, 13. Quæ in rebus vanis sæpe discunt pueri, in rebus non vanis tutius disci possunt, ib.
Dolor animi tempore lenitur, 52. nonnullus approbandus, nullus amandus, 28. non potest esse nisi in naturis bonis, 101, n. Animis nonnisi dolores extra Deum, 52, 53.
E.
Ecclesia figurata est per mundi creationem, 256. Parvuli in nido Ecclesiæ plumescunt et alas caritatis alimento sanæ fidei nutriunt, 62. Improbatio hæreticorum facit eminere quid sentiat Ecclesia, 121. Ecclesia Manichæorum ex Auditoribus et Electis constabat, 41, n.
Ecclesiam, bis in die, mane et vespere Monnica assidue veniebat, 73.
Epicurus post mortem restare animæ vitam, et tractus meritorum credere noluit, 101.
Epulæ et synaxes ad Memorias Martyrum, 83.
Equulei et ungulæ, 8.
Esau Ægyptio cibo vendidit primogenita, 114, et n.
Est vere id quod incommutabiliter manet, 116. Omnia vera sunt, in quantum sunt, 115. A Deo sunt omnia inquantumcunque sunt, 228.
Evæ reliquiarium, 72.
Evangelici ministri debent esse forma fidelibus vivendo, 266.
Eucharistia dicitur Communicatio Dominici corporis, 84. Victima sancta, quæ ex altari dispensatur, 167. Pretii nostri sacramentum, ib. Pretium nostrum, quod, "manduco et bibo et erogo," ait Aug. 203. Ad Memorias Martyrum celebrari solita, 84, 83, n.
Evodius patria Thagastensis, 156. Agens in rebus militans convertitur ad Deum, et ante Augm. baptizatur, ib. Augo. se socium in sancto proposito adjungit, et cum eo redit in Africam,
Evectio publica, 79, et n.
F.
Facinorum causæ appetitus et metus, 23.
Falsitas non est quidquam, sed dicitur cum res putatur esse quod non est, 118.
Faustus Manichæorum episcopus eloquens imprimis, 64, et n. 68. sed parum doctus, 69. Multis laqueus mortis, 70, 64. Augo. salutis occasio est, 70.
Feminæ ad virum subjectio, 277, et n.
Feriæ vindemiales, 146.
Fidei medicamenta manibus Dei confecta, 87. Sine fide nihil omnino in hac vita ageretur, 85. Ut nos per fidem passionis Christi præteritæ, ita antiqui sancti per fidem ejusdem passionis futuræ salvi facti sunt, 302.
Fidei professio in conspectu Ecclesiæ reddi solita, 128, et n.
Filios inter diei et filios noctis dividit solus Deus, 262. Filius Dei dicitur Verbum, Principium, Sapientia, Veritas, Virtus Dei, 211. Lumen verum, Vide, Christus et Verbum.
Firminus vir liberaliter institutus, 109. quam narrat Mathematicorum divinationem, ib.
Flagitia, quæ contra naturam sunt, ubique ac semper detestanda; quæ contra mores hominum, pro morum diversitate vitanda, 36.
Fletus cur dulcis miseris, 50.
Frater Augustini Navigius, 162.
Furtum est contra naturæ legem, 21. nullus enim fur furem æquo animo patitur, ib.
G.
Gaudere ad Deum, de Deo, propter Deum, ipsa est beata vita et non est altera, 184.
Gaudium majus molestia majori præceditur, 130. Est gaudium quod non datur impiis, sed eis qui Deum gratis colunt, quorum gaudium Deus ipse est, 184. Beata vita est gaudium de veritate, 184.
Geminorum constellatio discussa, 110.
Geneseωs initium explicatur in tribus postremis libris "Confessionum," 205 sqq.
Genethliacorum libris deditus Aug. monetur a Vindiciano ut eos abjiceret, 48.
Gervasii et Protasii martyrum corpora deteguntur, 155.
Gestus sunt tanquam verba naturalia omnium gentium, 7.
Gloria ignominiosa honores sæculares, 11. Sæpe homo de ipso vanæ gloriæ contemtu vanius gloriatur, 200.
Grammaticæ leges studiose observantur, negliguntur præcepta Dei, 16.
Grammaticarum scholarum liminibus appensa vela quid significent, 12.
Gratiæ deputandum quidquid mali non fecimus, 26. Gratia potens est omnis infirmus, qui per ipsam fit conscius infirmitatis suæ, 169.
Gulæ tentatio, 189.
H.
Hæreses esse permittit Deus, ut emineat quid Ecclesia Dei sentiat, et quid habeat sana doctrina, 121. Prosunt Ecclesiæ, et quomodo, ib.
Hæretici. Non cum iis disceptandum, sed pro iis orandum, 43.
Haruspicem contemnit Augo. qui victoriam suis sacramentis in theatrici carminis certamine promittebat, 46. Haruspices sacrificia dæmoni offerebant, ib.
Helpidius apud Carthaginem contra Manichæos disputat, 77.
Hierius Romanæ urbis orator doctus, 57. Huic nuncupati ab Augo. libri "de Pulcro et Apto," ib.
Homerus poeta dulcissime vanus: hujus lectio Augo. puero amora, 12. Multa finxit, hominibus flagitiosis divina tribuendo, ne flagitia flagitia putarentur, et ut quisquis ea fecisset, non homines perditos, sed cælestes deos videretur imitatus, 14. Quid in ejus figmenta Tullius animadvertit, 13.
Hominem fecit Deus, non tamen in eo peccatum, 6.
Hominis creatio allogorice exponitur, 268. Ad Dei imaginem est factus, ib.
Homo spiritalis non judicat de sacra Scriptura, etiamsi aliquid ibi non luceat, 269. De his judicare dicitur, in quibus habet potestatem corrigendi, 270. Homo sine Deo nihil sibi est nisi Dux in præceps, 46. Homo grande profundum, cujus capilli magis numerabiles sunt quam affectus, 57. Est aliquid hominis, quod nec ipse scit spiritus hominis, qui in ipso est,
171. Debet reformari vivendo secundum voluntatem Dei, 268. Homo gerit in se symbolum Trinitatis, scilicet esse, nosse, velle, 255, et n. Homines unde amantur, 53, diligendi humaniter, 52.
Hora fugitivis particulis agitatur, 216. Non est præsens tota, ib.
Horatii Carm. laudat Aug. 51.
Humilitas necessaria ut adscendamus ad Deum, 56, 65. Humilitatis signum in statura pueritiæ a Christo probatum, 16.
Hymni et Psalmi, sub Ambrosio episcopo in ecclesia Mediolansi ut canerentur, institutum, 156.
Hippocrates, 48.
I.
Illusiones nocturnæ, involuntariæ licet, nihilominus pœnitendæ, 188. Perfecta illarum cessatio munus Dei, 189.
Inane, quid, 104. Qui differat a nihilo, ib.
Incarnatio Verbi, qua infantiæ nostræ lactescit Sapientia Dei, 119. Totum hominem suscepit, 120. Apollinaristarum error, non esse in Christo animam aut mentem hominis, 121.
Incolumitatis suæ cura homini innata, vestigium est secretissimæ unitatis ex qua est, 17.
Ignorantia mater admirationis, 266.
Infantilium membrorum imbecillitas innocens est non animus infantium, 6.
Inimicitias hominum nec excitare nec augere, parum est homini humano, nisi eas etiam exstinguere studuerit, 160. Horrendum malum inimicis iratis inimicorum iratorum dicta prodere, ib.
Iniqui apti sunt inferioribus creaturæ partibus, quo dissimiliores Deo, apti autem superioribus fiunt, quo ei similiores, 118.
Iniquitas non est substantia, sed perversitas voluntatis detortæ a summa substantia in infimam, 118. Iniquitatis capita pullulant principandi et sectandi et sentiendi libidine, 37.
Inordinatus animus omnis, Dei jussu, sua sibi pœna est, 11.
Intelligendi celeritas et dispiciendi acumen est donum Dei, 61.
Invitus nemo bene facit, etiam si bonum est quod facit, 10.
Invocare Deum quid sit, 2. et n.
Johannis Baptistæ mirabilis abstinentia, 191.
Josue voto sol stabat, sed tempus ibat, 220.
Isaac filios non agnoscendo benedicere, sed benedicendo agnoscere meruit, 193.
Isaiam legere jussus Augustinus quo sese ad baptismum præpararet, 153.
Julianus Imperator lege data prohibet Christianos litteras docere, 132.
Juno, 14.
Jupiter tonans et adulterans cur a Poetis fictus, 14.
Justina Valentiniani minoris mater ab Arianis seducta persequitur Ambrosium, 155.
Justitia vera interior non ex consuetudine judicat sed ex lege Dei, 35. Nec varia nec mutabilis ipsa est, sed tempora quibus præsidet, 36.
Juventutis erudiendæ modus improbatur, 15.
L.
Latina lingua in Africa vulgaris ætate Augustini, 12.
Laudari qui vult ab hominibus vituperante Deo, non defendetur ab hominibus Deo judicante, nec eripietur Deo damnante, 198. Laudibus hominum moveri debemus non propter nos sed propter proximum, 199.
Laudari etiam de Dei dono periculosum, 198. Laudatio comes bonæ vitæ, ib. Non male vivendum est ne laudemur, ib. 147.
Lex temporalis etiam a Deo data, 35. Legis factor homo debet esse non judex, 269. Lex peccati est violentia consuetudinis, 133.
Lex conscientiæ, 21.
Libido triplex, 187-201. Violatur societas quæ cum Deo nobis esse debet, cum natura, cujus ille auctor est, libidinis perversitate polluitur, 36. Libidine obcæcatur animus, 21. Ex voluntate perversa libido, ex libidine consuetudo, ex consuetudine necessitas, 132.
Lignum crucis, 13, et n.
Litterarum primarum magistri, 11.
Luminaria dividentia inter noctem et diem allegorice, 262, sq.
M.
Madaura Africæ urbs, Thagastæ vicina. Aug. eo peregrinatur litteratura et oratoriæ percipiendæ gratiæ, 20.
Magister non est qui docet hominem scientiam, nisi Deus, 68.
Magistri penulati, 13.
Malum non est nisi privatio boni, 116, 35. Non est substantia, ib. 52. Malum bifariam dictum culpa et pœna, 106. Malum pœna juste a Deo infligitur, ib.
Mandatorum observatio ex Dei dono, 187.
Manichæos plures Roma occultabat, 76.
Manichæus hæresiarcha errores suos litteris mandavit, 66. ejus libri pleni fabulis, 69, 75. Multa de astris imperitissime continebant, 66, 67. Spiritum sanctum auctoritate plenaria personaliter in se esse dicebat, 67, et n.
Manichæorum hæresis asserebat Deum esse corporum molem (quæ maxima et prope sola causa erroris fuit), 76, 62, 39, n. 34, 47, n. 78. Malum quoque substantiam quandam, et molem tetram et deformem; sive crassam, quam terram, sive tenuem atque subtilem, quam mentem malignam per terram repentem, designabant, 76, 58, 74, n. 139. Has duas moles (Dei sc. et mali) ex adverso sibi constuebant, utramque quidem infinitam, sed malam angustius, bonam grandius, 76. Animas tam hominum quam pecorum de Dei esse substantia aiebant, et omnino partes Dei, 59, et n. 139. Peccatorum originem non libero arbitrio voluntatis, sed substantiæ malæ naturæ (carnis sc.) tribuebant, 59, n. 74, et n. 105, 106, 117, 151. duasque naturas inter se confligere in homine dicebant quando caro in Spiritum concupiscit, 139, 140. A Deo cælos fabricatos, non tamen de suo sed ex alibi et aliunde creatis, 276. Carnes vero, et minutissima animalia, et quidquid radicibus terræ inhæret, a mala mente gigni et formari, 276, 69, n. Herbas omnes atque arbores sentire, et læsas dolere dicebant, 39, et n. quippe quæ particulas Dei prælio captas a gente tenebrarum, 105. (mala sc. natura) in se colligatas haberent, 40. quas quidem particulas 'Electorum sanctorum,' dente ac ventre liberari, 41. Christum porro credebant tanquam de massa lucidissimæ molis Dei porrectum ad nostram salutem, 76. neque vere in carne natum de Maria virgine, 77, 72. sed tantummodo in carnis phantasmate; in quo eum dicebant crucifixum, 72, et n. 76. Laudatos in Vet. Test. Patriarchas vituperabant, 35, 36, et n. Nov. Test. Scripturas falsatas esse dicebant, quum tamen ipsi incorrupta exemplaria nulla proferrent, 77, et n. In hanc hæresin prolapsus Aug. in ea per novennium volutatur, ab an. æt. xix usq. ad xxviii. 45, 43, 31, n.
Mare quid, 260. Mari comparatur genus humanum, vitio primi hominis profunde curiosum, procellose tumidum, et instabiliter fluidum, 265. Altera maris allegorica expositio, 260.
Martyrum Memoriæ, Oratoria, 71, et n. 83. in iis non Martyribus, sed Deo Martyrum sacrificabant Christiani, vid. et 83, n.
Materia informis non est omnino nihil, 227. sed medium quid inter formatum et nihil, 228 sq. Conetur humana mens eam vel nosse ignorando, vel ignorare noscendo, 227. facta est ex nihilo, et ex hac omnia, 228 sq.
Matrimonii in officio regendi, et suscipiendorum liberorum conjugale decus, 99. Tabulæ matrimoniales, 159.
Medea volans, 34.
Mediator, oportebat ut haberet aliquid Deo simile, et aliquid simile hominibus. Christus verax mediator, diabolus mediator fallax, 202.
Memoriæ martyrum, 83, 71. Ad eas Dominici corporis communicatio celebrari solita, 84. Epulas illuc afferri vetat Ambrosius, 83.
Memoria Cypriani martyris non procul a mari, 71.
Mensura temporis, 223.
Metus et appetitus facinorum causæ, 23.
Miracula facta in translatione corporum
SS. Gervasii et Protasii, 155. Deus tentatur cum miracula flagitantur non ad salutem, sed ad experientiam, 195.
Misericordia, 28, et n. qualis sit vera, ib.
Misericordia Dei. Væ etiam laudabili vitæ, si Deus remota misericordia eam discutiat, 166. Magnæ sunt voces ad misericordiam Dei, tacitæ contritiones animi, 111.
Modestia. Pulchrior est temperantia animi inscitiam suam confitentis quam scientia rerum, 70.
Monasterium Mediolani plenum bonis fratribus, extra urbis mœnia, sub Ambrosio nutritore, 135. Monasteriorum greges in Ægypto, 134, et n.
Monnica.